Medycyna i Nauki o Zdrowiu

Katarzyna Białek, Marcin Sadowski, Marzena Reliszka, Grażyna Nowak-Starz, Psychologiczny kontekst oddziału intensywnej terapii kardiologicznej, 2020, 198 s., format B5, ISBN 978-83-7133-888-5, cena 33,60 zł

 Niniejsza publikacja przedstawiająca zagadnienia związane ze specyfiką oddziału intensywnej terapii, zawiera osiem rozdziałów. Rozdział pierwszy dotyczy wprowadzenia w problematykę zdrowia w aspekcie chorób układu krążenia. Wyjaśnienia terminologiczne, uwarunkowania systemowe, instytucjonalne i dylematy zawodowe stanowią jego treść. W rozdziale drugim przedstawione zostały zagadnienia związane ze specyfiką funkcjonowania oddziału intensywnej terapii, który pod wieloma względami różni się od pracy na pozostałych oddziałach w  szpitalu, z  uwzględnieniem współczesnej kardiologii oraz warunków pracy lekarzy i pielęgniarek. Rozdział trzeci opisuje rolę i dynamikę nasilenia stresu związanego z pobytem w szpitalu z perspektywy zarówno personelu medycznego, jak i pacjenta oraz jego najbliższych, a także klasyfikację powikłań psychologicznych w obliczu doświadczanego stresu. Rozdział czwarty dotyczy emocji i postaw lekarzy i pielęgniarek wobec śmierci, mogących usposabiać do rozwoju szeregu zaburzeń psychicznych. W części piątej, z kolei, szeroko i wyczerpująco opisany został rodzinny kontekst choroby. Omówione zostały nie tylko zmiany zachodzące w strukturze rodziny pod wpływem choroby i  zmiany w  jej funkcjonowaniu, ale przede wszystkim przeżywane reakcje, emocje i negatywne następstwa psychologiczne związane z pobytem na oddziale intensywnej terapii i przebytej operacji kardiochirurgicznej. Następnie (rozdział 6) odwołano się do jakości życia osób po leczeniu na intensywnej terapii oraz do psychologicznych aspektów chorób układu krążenia (rozdział 7), których uwzględnienie powinno stanowić podstawę każdej formy pomocy, nie tylko psychologicznej. Ostatni rozdział monografii ma charakter teoretyczno-praktyczny i dotyczy bardziej szczegółowych zagadnień interwencji psychologa na oddziałach intensywnej terapii i jego roli w zespole medycznym. W tym miejscu opisane zostały także interwencja kryzysowa i poradnictwo psychologiczne jako przykłady pomocy psychologicznej dla osób zamierzających udzielać pacjentom i ich rodzinom tego typu pomocy w praktyce klinicznej. Krąg odbiorców publikacji mogą stanowić lekarze pracujący na oddziałach intensywnej terapii, kardiologii, kardiochirurgii, psycholodzy pracujący w środowisku szpitalnym, studenci medycyny i innych kierunków z zakresu zdrowia publicznego, pacjenci.

Aleksandra Cieślik, Aleksandra Słopiecka, Irena Wołowska, Dorota Kozieł red., Historia szkoły pielęgniarskiej w Kielcach, 2019, 404 s., format B5,  ISBN 978-83-7133- 748-2, cena 63,00 zł

Tematem niniejszej publikacji jest historia kształcenia pielęgniarek w Kielcach, która obejmuje powstanie i funkcjonowanie czterech szkół pielęgniarskich. W poszczególnych rozdziałach monografii opisano działalność Państwowej Szkoły Pielęgniarstwa w Kielcach, Państwowego Czteroletniego Liceum Pielęgniarstwa w Kielcach, Liceum Medycznego w Kielcach oraz Medycznego Studium Zawodowego w Kielcach.

W książce zaprezentowano m.in. podstawy prawno-organizacyjne działalności wymienionych placówek, warunki lokalowe i materialne oraz działalność nauczycieli przedmiotów ogólnokształcących, zawodowych i praktycznej nauki zawodu. Ponadto przedstawiono sylwetki kadry kierowniczej oraz dyrektorów szkół, którzy przyczynili się do rozwoju kształcenia pielęgniarek w Kielcach i województwie kieleckim. W monografii zamieszczone są liczne zdjęcia dokumentujące wydarzenia realizowanego procesu dydaktyczno-wychowawczego i okolicznościowych uroczystości kulturalno-oświatowych. Publikacja skierowana jest do osób zainteresowanych problematyką kształcenia pielęgniarek w Kielcach obejmującego okres drugiej połowy XX wieku.

.

Stanisław Głuszek oprac., Ochrona zdrowia w opinii studentów medycyny, 2020, 326 s., format A5,  ISBN 978-83-7133-882-3, cena 36,75 zł

Prezentowana publikacja zawiera eseje studentów kierunku lekarskiego Wydziału Lekarskiego i Nauk o Zdrowiu UJK w Kielcach na temat różnych aspektów polskiej ochrony zdrowia, a w szczególności jej organizacji, dostępności i skuteczności. Przygotowanie takich opinii polegało na wykorzystaniu osobistych doświadczeń życiowych z zastosowaniem dostępnej dla nich wiedzy socjologicznej i psychologicznej.

Niniejsze eseje, o zróżnicowanej tematyce, przedstawiają obraz funkcjonowania systemu, jej uczestników, lekarzy, pielęgniarek i innych pracowników ochrony zdrowia, a jednocześnie próbę przyszłego autospojrzenia na tę trudną rzeczywistość, która spełniałaby najwyższe oczekiwania społeczne i własne zawodowe.

Stanisław Głuszek oprac., Profesjonalizm lekarski w opinii studentów medycyny, 2024, 510 s, format B5, ISBN 978-83-67580-96-0 (druk), 978-83-67580-97-7 (wersja elektroniczna), cena 63,00 zł

Książka gromadzi opinie młodych ludzi – studentów medycyny, zaprezentowane w formie miniesejów w trzech, wzajemnie się uzupełniających, blokach tematycznych. To refleksja ważna dla przyszłości kraju i społeczeństwa. To właśnie dzisiejsi studenci medycyny w najbliższej przyszłości będą przecież kształtować, jako lekarze, realia ochrony zdrowia.

Refleksja adeptów sztuki lekarskiej jest podzielona na trzy bloki tematyczne. Pierwszy z nich dotyczy oceny roli profesjonalizmu w postępowaniu lekarza wobec bardzo wysokich oczekiwań społecznych w tym zakresie, skoro to lekarzom powierzamy własne zdrowie i życie, oczekując pomyślnego rozwiązania naszych problemów zdrowotnych. Kluczowym problemem poruszanym w obrębie dyskusji nad profesjonalizmem lekarskim jest holistyczne przygotowanie do zawodu lekarza – nie tylko merytoryczne, w zakresie wiedzy i umiejętności medycznych, ale także obejmujące kompetencje psychologiczne, zdolności komunikacji interpersonalnej i empatii.

Kolejny blok problemów ochrony zdrowia stanowią: warunki infrastrukturalne, organizacyjne i płacowe, kultura pracy, odbiór społeczny pracy lekarza. Jak to postrzegają studenci medycyny, którzy rozpoczynają intelektualną i zawodową medyczną drogę? Jakie zmiany postulują, aby realizować powołanie lekarskie w sposób najbardziej spełniający oczekiwania społeczne? W jakich warunkach będzie to możliwe?

Blok trzeci skupia refleksję na tym, jak współcześnie można i trzeba rozumieć powołanie lekarskie. Czy w obliczu olbrzymiego rozwoju cywilizacyjnego i technologicznego powołanie lekarskie nadal jest ono niezbędne do realizacji profesjonalnych zadań lekarza?

Danuta Grzesiak-Witek, Piotr Sobolewski, Paweł Witek, Dysfunkcje mowy i zaburzenia funkcjonowania społecznego w chorobach psychicznych, 2021, 156 s., format B5, ISBN 978-83-7133-936-3, cena 27,30 zł

Dysfunkcje  mowy występują w wielu chorobach układu nerwowego i aparatu mowy. Szczególnym problemem są zaburzenia mowy u pacjentów obciążonych zaburzeniami psychicznymi. Książka porusza temat chorób psychicznych, które dotykają znacznej części współczesnego społeczeństwa; przedstawia anatomiczne i neurofizjologiczne podstawy funkcji językowych, opisuje zasady badania pacjenta z zaburzeniami językowymi i/lub zaburzeniami psychicznymi oraz wybrane zagadnienia z psychopatologii; szczegółowo omawia rodzaje zaburzeń mowy o podłożu psychicznym zakłócających komunikację i utrudniających społeczne funkcjonowanie. Publikacja analizuje także społeczne skutki zaburzeń psychicznych, które mogą prowadzić do niszczenia życia rodzinnego, wykluczenia społecznego, bezrobocia czy bezdomności. Autorzy publikacji próbują wskazać rozwiązania tych problemów na płaszczyźnie medycznej, logopedycznej i socjologicznej. Książka skierowana jest do wszystkich niosących pomoc osobom dotkniętym zaburzeniami psychicznymi, do personelu medycznego oraz służb społecznych

.

Wojciech Kiebzak,  Ustawienie mostka i kości krzyżowej w odniesieniu do krzywizn kręgosłupa jako sposób wartościowania sylwetki ciała podczas siedzenia, 2018, 152 s., format B5, ISBN 978-83-7133-720-8, cena 29,40 zł

Nieprawidłowa pozycja ciała, a w efekcie towarzyszące tym stanom przeciążenie struktur kręgosłupa może powodować zaburzenia pracy układu oddechowego, układu krążenia, perystaltyki jelit, funkcji zwieraczy czy też wady zgryzu, a przede wszystkim bóle kręgosłupa, głowy, klatki piersiowej i kończyn. Dolegliwości bólowe kręgosłupa jako następstwo nieprawidłowej pozycji podczas siedzenia mogą pojawić się już w wieku 7-9 lat. Prawidłowe siedzenie wiąże się z lepszą ogólną jakością życia i fizycznym funkcjonowaniem człowieka, a może być szczególnie istotne dla osób ze schorzeniami narządu ruchu. Jest to ważne z  następujących powodów – prawidłowa postawa  ma wpływ na poprawę funkcji układu oddechowego, zachowanie właściwości amortyzacyjnych kręgosłupa, zmniejszenie dolegliwości bólowych w okolicy serca, a także tworzenie pozytywnych myśli, poprawiających jakość życia. Prawidłowa sylwetka w pozycji siedzącej może  również zapewnić atrakcyjny wygląd, wskazujący na otwartość na innych i świadomość swej wartości. Celem niniejszej publikacji jest analiza relacji między ustawieniem trzonu mostka i kości krzyżowej Autor, na podstawie wyników własnych badań, obserwacji klinicznych  i doświadczeń oraz analizy piśmiennictwa wskazał na konieczność poszukiwania biomechanicznych kryteriów, które pozwolą na opisanie sylwetki ciała w pozycji siedzącej i ułatwią wdrożenie działań leczniczych. Wykryte w procesie własnych obserwacji klinicznych i opracowań naukowych kryteria pozwoliły wykazać ścisłą zależność jednoczesnych ruchów oraz ustawień poszczególnych części ciała, to jest trzonu mostka i kości krzyżowej oraz kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej względem siebie. Rozważania nad sposobem przebywania w pozycji siedzącej stanowią nowy i ważny element obszaru medycyny prewencyjnej. Publikacja zainteresuje czytelników zarówno środowiska medycznego, studentów kierunków medycznych, jak również osoby spoza tego kręgu.

Dorota Kozieł, Renata Stępień, Grażyna Wiraszka red., Wyzwania zawodowe i naukowe we współczesnym pielęgniarstwie, t. 3, 2021, s. 498, format B5, ISBN 978-83-7133-915-8, cena 77,70 zł

Głównym celem publikacji jest prezentacja wyników badań prowadzonych przez polskie pielęgniarki oraz nakreślenie perspektyw i kierunku rozwoju współczesnego pielęgniarstwa.

Rozdział 1. Jakość opieki pielęgniarskiej. Jakość świadczeń pielęgniarskich ocenianych z punktu widzenia świadczeniobiorcy, a także jej systematyczna analiza dają możliwość doskonalenia całego systemu ochrony zdrowia. Pacjenci oczekują poczucia bezpieczeństwa i chcą darzyć zaufaniem opiekujący się nimi personel. Indywidualne, holistyczne i kompleksowe podejście do pacjenta i jego rodziny są niezbędne w profesjonalnej opiece. Interwencje pielęgniarskie dostosowane są do różnego stopnia deficytów samoopieki oraz przygotowują chorego i rodzinę do pełnienia nowych ról i tworzenia wsparcia.

Rozdział 2. Opieka kliniczna i bezpieczeństwo pacjenta. W rozdziale przedstawiono wyniki badań naukowych istotnych w praktyce klinicznej. Poruszono problem niedożywienia starszych pacjentów poddawanych operacjom chirurgicznym i stwierdzono niski wskaźnik prawidłowych nawyków żywieniowych. Poziom wiedzy pacjentów na temat choroby oraz chęci podejmowania odpowiednich zachowań wpływa na skuteczność terapii oraz profilaktykę powikłań w chorobach przewlekłych, np. w cukrzycy. Potwierdzono, że zaburzenia depresyjne stanowią istotny problem wieku geriatrycznego. Podkreślono rolę nowoczesnej terapii endoskopowej.

Rozdział 3. Rozwój kompetencji i roli zawodowej pielęgniarek. Autorzy przeprowadzili analizę przydatności symulacji medycznej w doskonaleniu umiejętności praktycznych studentów i komunikacji w grupie. Studenci najczęściej prezentują pozytywną postawę i szacunek wobec osób starszych. Omówiono dylematy pielęgniarek pracujących w trudnym okresie pandemii w odniesieniu do zasad zawodowego kodeksu etyki. Badania wykazały, że stres zawodowy istotnie wpływał na odczuwaną satysfakcję z pracy.

Rozdział 4. Badania nad stylem życia. Nawyki żywieniowe zaczynają kształtować się już we wczesnym dzieciństwie. Istnieje zależność między częstotliwością spożywania posiłków oraz czasu poświęcanego na aktywność fizyczną a współczynnikiem masy ciała. Nadużywanie alkoholu łączy się z agresywnymi zachowaniami młodzieży. Znajomość dostępnych działań profilaktycznych z zakresu chorób nowotworowych należy do najważniejszych czynników zmniejszających ryzyko rozwoju choroby. Wykazano deficyt wiedzy na temat tej profilaktyki w grupie młodzieży szkół gimnazjalnych.

Rozdział 5. Badania nad jakością życia w zdrowiu i w chorobie. Występowanie kaszlu, duszności, zalegania wydzieliny i ucisku w klatce piersiowej znacznie obniża jakość życia chorych na POChP i zaburza ich funkcjonowanie w życiu codziennym. Podobny wpływ ma obturacyjny bezdech senny. Ogólna subiektywna ocena jakości życia pacjentów wentylowanych w warunkach domowych znajduje się na niskim poziomie, natomiast kondycja psychiczna jest średnia. Zdecydowana większość pacjentów z nowotworem pęcherza moczowego oceniła swoją jakość życia jako przeciętną, a przystosowanie do choroby nowotworowej na poziomie średnim.

Rozdział 6. Badania nad przystosowaniem do choroby. Istnieje korelacja między akceptacją choroby a poziomem jakości życia osób z chorobą nowotworową lub limfocytarnym zapaleniem tarczycy. Pacjenci z nowotworem prostaty lub jądra wymagają pomocy i wsparcia w zakresie rozwiązywania trudności i problemów związanych z chorobą oraz wypracowania aprobujących postaw wobec choroby. Chorzy po zabiegach ortopedycznych, w chirurgii twarzowo-szczękowej, z chorobą zwyrodnieniową stawów biodrowych stosują różnorodne metody radzenia sobie z bólem. Indywidualny program kontroli natężenia bólu wpływa na poprawę komfortu psychicznego i fizycznego.

Andrzej Malarewicz red., Położnictwo. Podstawy opieki położniczej. Podręcznik dla studentów licencjackich i magisterskich kierunków położnictwa i pielęgniarstwa 2009, 240 s., format B5, ISBN 978-83-7133-389-7, cena 25,20 zł

Niniejsza praca zbiorowa, adresowana jest przede wszystkim do studentów studiów licencjackich i magisterskich kierunku „położnictwo”, zawiera zagadnienia wykładane na tym kierunku w ramach przedmiotu „Podstawy opieki położniczej”. Autorzy, przygotowując podręcznik, wykorzystali wieloletnie doświadczenia w prowadzeniu wykładów, ćwiczeń i zajęć praktycznych. W podręczniku dużo uwagi poświęcono nie zawsze dotychczas uwzględnianym w tego typu wydawnictwach zagadnieniom roli, zadań i miejsca położnych w świadczeniu nowoczesnej opieki pielęgnacyjnej i terapeutycznej.

.

.

.

Eliza Mazur,  Monika Szpringer, Edyta Laurman-Jarząbek, Postawy wobec ról społecznych i poziom agresji u osób odbywających karę pozbawienia wolności, 2021, 186 s., format B5, ISBN 978-83-7133-930-1, cena 31,50 zł

Ocena zachowań przestępczych kobiet i mężczyzn podlega silnemu procesowi stereotypizacji ze względu na płeć. Wciąż jest mało badań poświęconych dysproporcji płci wśród sprawców przestępstw oraz rzetelnych badań dotyczących różnic pomiędzy płciami w zakresie przejawianej agresji czy stopnia identyfikacji z rolami społecznymi przez osoby naruszające normy prawne. Uwarunkowania zarówno agresji i przemocy, jak i zachowań ludzkich są zbyt złożone, aby odpowiedzialnością za nie obarczyć tylko jeden czynnik. Jednak pewne zachowania socjalizacyjne i praktyki życia społecznego mogą bardziej niż inne przyczyniać się do pojawienia się zachowań agresywnych. Książka jest poświęcona rozważaniom na temat wpływu systemu ról płciowych i związanych z nim stereotypów kobiecości i męskości na przejawianie zachowań agresywnych przez osoby naruszające normy prawne. Publikacja skierowana jest do osób zainteresowanych problematyką przestępczości za szczególnym uwzględnieniem skazanych za przestępstwa agresywne, jak również do teoretyków i praktyków, którzy uzyskane wyniki badań mogą wykorzystać do tworzenia programów edukacyjno-korekcyjnych adresowanych do osób pozbawionych wolności.

Monika Michalak, Monika Kucharczyk, Małgorzata Słowik-Rylska, Beata Kręcisz, Zaburzenia barwnikowe skóry –  przyczyny, leczenie i profilaktyka, 2021, 160 s., format B5, ISBN 978-83-7133-932-5, cena 27,30 zł

Zaburzenia barwnikowe skóry są dość powszechnie występującym problemem dermatologiczno-kosmetycznym związanym ze zmniejszonym (hipopigmentacje) lub zwiększonym (hiperpigmentacje) poziomem pigmentu w skórze. Wyjaśnienie i zrozumienie podłoża pigmentacji skóry oraz złożonych procesów melanogenezy wpływających na powstawanie zaburzeń pigmentacyjnych ułatwia dobór skutecznych metod leczenia, ale także umożliwia poszukiwanie coraz to nowych substancji regulujących procesy zabarwienia skóry oraz inicjuje rozwój potencjalnych strategii terapeutycznych. Uzyskanie zadowalających efektów terapii oraz estetycznego wyglądu skóry z zaburzeniami pigmentacji wymaga odpowiedniego postępowania. Wśród najpopularniejszych metod redukcji przebarwień wymienia się miejscowe środki depigmentujące, zabiegi kosmetologiczne oraz z zakresu dermatologii estetycznej połączone z fotoprotekcją, której istotne dopełnienie stanowią antyoksydanty, chroniące skórę przed wolnymi rodnikami oraz negatywnymi skutkami działania promieniowania UV. Dostępne metody terapii dają szerokie spektrum działania w usuwaniu lub redukcji hiperpigmentacji, w tym melasmy, przebarwień pozapalnych czy plam soczewicowatych. Na skuteczność leczenia wpływa m.in. właściwa analiza stanu skóry, indywidualnie zaplanowana terapia, która często wymaga skojarzenia kilku metod, w tym chemicznych, mechanicznych, fizycznych, oraz dobra współpraca z pacjentem.

Agata Michalska, Sprawność funkcjonalna dzieci i młodzieży  z mózgowym porażeniem dziecięcym, 2018, 168 s., format B5, ISBN 978-83-65850-32-4, cena 26,25 zł

Monografia poświęcona jest problematyce sprawności funkcjonalnej  osób z mózgowym porażeniem dziecięcym, która oznacza zdolność do wykonywania podstawowych  czynności życia codziennego i niezależność od innych  w zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych. Analizie poddano trzy składowe: samoobsługę, mobilność (umiejętność transferów) oraz funkcjonowanie społeczne (zaangażowanie w  życie rodzinne i aktywność społeczną). Koncepcyjnie praca została mocno osadzona na modelu Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia, czego implikacją jest szeroki obszar badań, obejmujący zarówno czynniki osobnicze, jak i środowiskowe. Publikacja wskazuje granice samodzielności dzieci i młodzieży z mózgowym porażeniem dziecięcym w zakresie realizacji  szeroko pojętych czynności życiowych, wyznacza jej najistotniejsze predyktory. Informacje te mogą być punktem wyjścia optymalnego ukierunkowania  procesów terapeutyczno-pomocowych. Mogą również znaleźć praktyczne zastosowanie  na etapie  oceny wstępnej ewaluacji postępowania usprawniającego.

Publikacja zainteresuje czytelników zarówno środowiska medycznego, studentów kierunków medycznych, jak również osoby spoza tego kręgu.

Jacek Wilczyński, Przemysław Karolak, Elektromiografia powierzchniowa mięśni prostowników grzbietu u dzieci ze zmianami skoliotycznymi, 2022, 128 s., format B5, ISBN 978-83-7133-950-9, cena 27,30 zł

Skoliozy stanowią jeden z największych problemów w dziedzinie ortopedii. Towarzyszące im zaburzenia równowagi mięśniowej, a w szczególności mięśni prostowników grzbietu, mają niewątpliwy wpływ na postępujący charakter skrzywienia kręgosłupa. Jednym z badań służących do rejestrowania pracy tej grupy mięśniowej jest elektromiografia powierzchniowa. Istotą leczenia skolioz jest często możliwość przewidzenia, które skrzywienie będzie progresowało, a które nie. Stąd więc próby wykorzystania badania sEMG do prognozowania progresji skolioz idiopatycznych.

Celem badań była ocena związków między napięciem mięśni prostowników grzbietu a skoliozą u dzieci w młodszym wieku szkolnym.

W badaniach wzięło udział 251 dzieci z województwa świętokrzyskiego, w tym 113 dziewcząt, stanowiących 45,02% ogółu badanych i 138 chłopców, których procentowy udział wyniósł 54,98%. Dobór badanych był mieszany, po wcześniejszym ustaleniu kryteriów, jakim powinny odpowiadać poszczególne grupy. Badaniami objęto dzieci w wieku 7 i 8 lat, z roczników 2008 i 2009. Pomiarów dokonano przy pomocy trzech urządzeń: Tanita MC-980, Diers Formetric III 4D oraz Noraxon TeleMyo DTS.

W niniejszych badaniach skolioza została stwierdzona u 41% dzieci. Ponadto postawy skoliotyczne zdiagnozowano u 56%, a postawę prawidłową u 3%. Skoliozę wykryto u 62% badanych dziewcząt i 46,5% chłopców, co potwierdza teorię o częstszym występowaniu skolioz i postaw skoliotycznych u dziewcząt. Ponadto w podziale z uwzględnieniem lokalizacji skrzywienia stwierdzono częstsze występowanie zarówno skolioz, jak i postaw skoliotycznych u dziewcząt oraz u chłopców w odcinku piersiowym, co jest zgodne z pomiarami innych badaczy, którzy w swoich pomiarach również wskazywali na ten odcinek kręgosłupa. W przypadku analizy kierunku skrzywienia u dziewcząt, nieznacznie częściej występował on lewostronnie niż prawostronnie. Pomiary u chłopców wykazały najpowszechniejsze występowanie kierunków najpierw lewostronnego, a następnie prawostronnego. W badaniach liczby łuków zarówno u dziewcząt jak i chłopców najczęstsze były skrzywienia jednołukowe. Wartości kątów skoliozy różniły się istotnie między grupami postaw skoliotycznych, skolioz oraz postaw prawidłowych. Największe bezwzględne zróżnicowanie wartości kątów skoliozy wystąpiło w grupie skolioz u dziewcząt. U chłopców było nieco mniejsze.

Badania wykazały istotny związek występujący pomiędzy napięciem (amplitudą i częstotliwością sEMG) mięśni prostowników grzbietu a skoliozą. Większym skoliozom towarzyszył wzrost tego napięcia. Bez względu na pozycję podczas badania w odcinku piersiowym kręgosłupa większe napięcie prostownika grzbietu wystąpiło po stronie wypukłej skrzywienia kręgosłupa. Z kolei w odcinku lędźwiowym kręgosłupa większe napięcie prostownika grzbietu wystąpiło po stronie wklęsłej skrzywienia kręgosłupa. Wyjątkiem było badanie w pozycji stojącej, gdzie większe napięcie wystąpiło po stronie wypukłej skrzywienia. Ponadto wystąpił istotny związek między napięciem (amplitudą i częstotliwością sEMG) prostownika grzbietu a kierunkiem, lokalizacją i liczbą łuków skoliozy. Ogółem u dzieci ze skoliozą wystąpiły istotnie wyższe wartości amplitudy oraz częstotliwości sEMG prostownika grzbietu.

Grażyna Wiraszka, Renata Stępień, Dorota Kozieł, Edyta Naszydłowska, Naukowa informacja medyczna. Podstawa badań i praktyki pielęgniarskiej opartej na dowodach, 2023, 200 s., format B5, ISBN 978-83-67580-19-9, cena 54,60 zł

Książka Naukowa informacja medyczna. Podstawa badań i praktyki pielęgniarskiej opartej na dowodach jest opracowaniem skierowanym przede wszystkim do studentów studiów drugiego stopnia i doktorantów, ale także do szerokiego grona teoretyków i praktyków pielęgniarstwa, położnictwa oraz innych specjalności związanych z dyscyplinami naukowymi w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu, jak również z szeroko rozumianą ochroną zdrowia.

Nowoczesne i profesjonalne pielęgniarstwo to takie, które opiera praktykę zawodową na dowodach naukowych – wiarygodnych doniesieniach z badań naukowych. Prowadzenie pielęgniarskich badań naukowych oraz stosowanie strategii wykorzystywania wyników badań w praktyce pielęgniarskiej (Evidence Based Nursing Practice) nierozerwalnie związane są z wiedzą i umiejętnościami posługiwania się informacją naukową.

Współczesny świat, cechujący się dynamicznym rozwojem internetu oraz różnorodnych nowoczesnych technologii informatycznych, a także rosnącą ilością wytwarzanych i rozpowszechnianych informacji – za pomocą różnych środków komunikacji – stawia poważne wyzwania dla użytkowników informacji naukowej. Elektroniczny dostęp do dokumentów, naukowych baz danych, serwisów czy portali umożliwia praktycznie nieograniczony i szybki dostęp do źródeł wiedzy o zasięgu światowym, ale wymaga pewnych kompetencji informacyjnych pozwalających na efektywne wyszukiwanie i wykorzystywanie danych oraz krytyczną ich ocenę.

Rozwój i znaczenie informacji naukowej we współczesnym zglobalizowanym i zinformatyzowanym świecie, w tym w medycynie i naukach o zdrowiu, jest niezaprzeczalny. Dynamicznie rozwijające się badania naukowe i coraz większe zasoby wiedzy naukowej powodują konieczność systemowego jej gromadzenia, przetwarzania i wykorzystywania w łatwo dostępny sposób. Umiejętność korzystania z tych zasobów wiedzy jest obecnie niezbędna nie tylko w kreowaniu nowych projektów badawczych, lecz także w wykorzystywaniu ich w sprawowaniu profesjonalnej opieki zarówno w zdrowiu, jak też chorobie i niepełnosprawności.

Niniejsze opracowanie obejmuje dane wyjaśniające podstawowe pojęcia i zagadnienia związane z medyczną informacją naukową – źródłami wiedzy, modelami dostępu do zasobów naukowych, rodzajami zasobów naukowych i ich oceną, dostępnymi naukowymi bazami danych oraz oceną i weryfikacją informacji. Szczególnie istotne wydają się wiadomości poświęcone kształtowaniu umiejętności w zakresie strategii wyszukiwawczych informacji naukowych w bazach danych służących działalności badawczej oraz praktycznej w zawodach medycznych.

Autorki

Collegium Medicum,

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Beata Wożakowska-Kapłon, Zmiany stężenia peptydów natriuretycznych we krwi i ich znaczenie prognostyczne u chorych z migotaniem przedsionków, 144 s., format B5, ISBN 83-7133-256-4, 2004, cena 18,90 zł

Zainteresowanie rolą i znaczeniem peptydów natriuretycznych w schorzeniach układu sercowo-naczyniowego znacząco wzrosło w ostatniej dekadzie. Mózgowy peptyd natriuretyczny (BNP) jest biomarkrerem o ustalonym znaczeniu w diagnostyce niewydolności serca, natomiast jego rola w migotaniu przedsionków (MP) znajduje się w stadium intensywnych badań. Dotyczy to również wześniej odkrytego przedsionkowego peptydu natriuretycznego (ANP). Głównym celem pracy była ocena stężenia peptydów natriuretycznych, ich znaczenia klinicznego i przydatności w prognozowaniu przywrócenia i utrzymania rytmu zatokowego u chorych z MP, dobrze kontrolowaną częstością rytmu serca i prawidłową funkcją skurczową lewej komory.

.

.

.

Marek Żak, Marek Dąbrowski red., Fizjoterapia w centrum symulacji medycznej. Badania naukowe i praktyka, 2023, 154 s., format B5, ISBN 978-83-67580-20-5, cena 42,00 zł

Współczesna edukacja medyczna skupia się przede wszystkim na nabyciu, a następnie wykorzystywaniu przez uczącego się posiadanej wiedzy teoretycznej w celu opanowania umiejętności praktycznych, a zarazem tych wymagających krytycznego i kreatywnego myślenia, na co pozwala m.in. symulacja medyczna.

Symulacja medyczna jest intensywnie rozwijającą się dziedziną edukacji kierunkowej w zawodach medycznych. Do nauki procedur medycznych i interwencji wykorzystuje się zasoby w postaci symulowanych pacjentów (aktorów) oraz prostych lub technologicznie skomplikowanych manekinów (trenażerów, symulatorów). Umożliwia to szkolenie zarówno jednostek, jak i całych zespołów terapeutycznych poprzez odtwarzanie warunków rzeczywistej sytuacji klinicznej. Wymierne korzyści przynosi także bieżące analizowanie istotnych kwestii komunikacji interpersonalnej w trakcie doświadczania sytuacji kryzysowych.

Symulacja medyczna składa się zawsze z następujących etapów: ocena, weryfikacja oraz omówienie przebiegu konkretnego przypadku klinicznego. W zależności od tego, jakie kryteria zostają ustalone, pozwala to na ocenę umiejętności technicznych i nietechnicznych szkolonego personelu terapeutycznego. W zespołach medycznych pracujących z pacjentem obydwa rodzaje umiejętności są niezwykle ważne i pożądane. Z założenia symulacja medyczna powinna być także pomostem skutecznie łączącym zajęcia teoretyczne z zajęciami klinicznymi, przygotowującym studentów do pracy w warunkach rzeczywistych poprzez trening w środowisku symulowanym.

W ostatnich dwóch dekadach Polska stała się wyjątkowym na skalę światową regionem, prężenie rozwijającym infrastrukturę centrów symulacji dla kierunków medycznych. Symulacja medyczna jest także wykorzystywana w procesie kształcenia przyszłych fizjoterapeutów – stąd wynika konieczność odpowiedniego przygotowania nauczycieli akademickich, a także skutecznego wdrożenia istotnych zmian w samych warunkach prowadzenia zajęć w centrach symulacji.

Z wielką satysfakcją oddajemy do rąk Czytelników książkę, która zawiera bardzo dużo praktycznej i użytecznej wiedzy o innowacyjnych metodach nauczania – nie tylko fizjoterapii – w centrach symulacji medycznej.

Marek Żak, Marek Dąbrowski

redaktorzy naukowi.

.

Marek Żak, Stanisław Głuszek red., Wielkie Problemy Geriatryczne, t. 1.,  Marek Żak, Waldemar Brola, Dorota Rębak, Upadki, unieruchomienie, zburzenia kognitywne, 2020, 152 s., format B5, ISBN 978-83-7133-842-7, 978-83-7133-843-4 t. 1, cena 37,80 zł

Niniejsza publikacja stanowi opracowanie, które może dostarczyć czytelnikowi wielu interesujących informacji na temat różnych aspektów starości i starzenia się. Postępujące starzenie się populacji skutkuje wzrostem liczby osób potrzebujących pomocy i wsparcia w czynnościach życia codziennego. To z kolei wymaga zarówno od personelu medycznego jak i od pracowników ochrony zdrowia pełnienia świadczeń na rzecz osób starszych, począwszy od podstawowej profilaktyki a na opiece terminalnej kończąc.

Spis treści

Przedmowa │ 9

Rozdział 1. Upadki Marek Żak, Waldemar Brola, Dorota Rębak │ 11

1.1.  Upadki – definicja Marek Żak │ 11

1.2.  Upadki – Epidemiologia, przyczyny i następstwa upadków Marek Żak, Waldemar Brola, Dorota Rębak │ 12

1.2.1.   Epidemiologia Marek Żak, Waldemar Brola, Dorota Rębak │ 12

1.3.  Przyczyny i następstwa upadków Marek Żak, Waldemar Brola │ 13

1.3.1.   Czynniki wewnętrzne Marek Żak, Waldemar Brola │ 13

1.3.2.   Leki jako czynniki zwiększające ryzyko upadku Waldemar Brola │ 16

1.3.3.   Czynniki zewnętrzne (środowiskowe) Marek Żak │ 18

1.3.4.   Następstwa upadków Marek Żak, Waldemar Brola │ 19

1.4.  Koszty następstw upadków Dorota Rębak │ 22

1.5.  Ocena ryzyka upadków i zaburzeń równowagi Marek Żak, Waldemar Brola │ 29

1.6.  Zapobieganie upadkom – zalecenia i wytyczne – postępowanie usprawniające Marek Żak, Waldemar Brola │ 33

Piśmiennictwo │ 72

Rozdział 2. Unieruchomienie pacjenta Marek Żak, Waldemar Brola, Dorota Rębak │ 81

2.1.  Unieruchomienie pacjenta – definicje Marek Żak │ 81

2.2.  Epidemiologia, czynniki ryzyka i konsekwencje unieruchomienia Marek Żak, Waldemar Brola, Dorota Rębak │ 84

2.2.1.   Epidemiologia – unieruchomienie Marek Żak, Waldemar Brola, Dorota Rębak │ 84

2.3.  Koszty unieruchomienia Dorota Rębak │ 86

2.4.  Czynniki ryzyka i konsekwencje unieruchomienia Waldemar Brola, Marek Żak │ 87

2.5.  Ocena pacjenta unieruchomionego Marek Żak, Waldemar Brola │ 93

2.6.  Zapobieganie i leczenie powikłań unieruchomienia Waldemar Brola, Marek Żak │ 95

2.6.1.   Profilaktyka i leczenie pacjenta unieruchomionego Waldemar Brola │ 95

2.6.2.   Autorski program postępowania usprawniającego (Aktywność, Partycypacja, Mobilność) APM Marek Żak │ 96

2.6.3.   Zapobieganie i leczenie powikłań u pacjenta unieruchomionego Waldemar Brola, Marek Żak │ 99

Piśmiennictwo │ 105

Rozdział 3. Zaburzenia kognitywne Waldemar Brola, Marek Żak, Dorota Rębak │ 111

3.1.  Definicja zaburzeń kognitywnych (otępiennych) Waldemar Brola │ 111

3.2.  Epidemiologia otępienia Waldemar Brola, Marek Żak, Dorota Rębak │ 112

3.3.  Koszty leczenia i opieki nad pacjentem z otępieniem Dorota Rębak │ 113

3.4.  Przyczyny występowania otępienia Waldemar Brola │ 115

3.5.  Metody, techniki i narzędzia stosowane w diagnostyce otępienia Waldemar Brola, Marek Żak │ 120

3.6.  Kompleksowe postępowanie wobec pacjenta z otępieniem Waldemar Brola, Marek Żak │ 123

3.6.1.   Postępowanie terapeutyczne niefarmakologiczne Marek Żak, Waldemar Brola │ 123

3.6.2.   Farmakoterapia w zespole otępiennym Waldemar Brola │ 127

3.7.  Działania edukacyjne dla pacjenta i opiekunów osób z otępieniem Waldemar Brola, Marek Żak │ 131

3.7.1.   Innowacyjne rozwiązania dla opiekunów i osób starszych z zaburzeniami otępiennymi Waldemar Brola, Marek Żak │ 134

3.8.  Opieka nad chorymi z demencją w wybranych krajach Unii Europejskiej i Japonii Waldemar Brola, Marek Żak, Dorota Rębak │ 136

3.9.  Porady i rozwiązania dla opiekunów osób z zaburzeniami otępiennymi Waldemar Brola, Marek Żak │ 142

Piśmiennictwo │ 146

Spis tabel │ 151

Spis ilustracji │ 151

Marek Żak, Stanisław Głuszek red., Wielkie Problemy Geriatryczne, t. 2.,  Edyta Suliga, Dorota Kozieł, Martyna Głuszek-Osuch, Marek Żak, Stanisław Głuszek, Zaburzenia stanu odżywienia u osób w starszym wieku diagnostyka i postępowanie terapeutyczne, 2020, 160 s., format B5, ISBN 978-83-7133-842-7, 978-83-7133-860-1 t. 2, cena 39,90 zł

Aktualnie można zaobserwować zjawisko starzenia się społeczeństwa i problem ten dotyczy lub będzie dotyczyć potencjalnie znacznej części populacji. Zaburzenia stanu odżywienia u osób w starszym wieku są niezwykle istotnym, a często lekceważonym i pomijanym problemem. Globalny charakter zjawiska nadwagi i otyłości przyjął charakter pandemii, a dla wskazania skali problemu utworzono termin „globesity” (ang. Global epiemic of overweight and obesity). Z drugiej strony u wielu osób starszych stwierdza się niedożywienie. Ryzyko tego zjawiska wzrasta z wiekiem i wynika z nieodpowiedniego odżywiania i siedzącego trybu życia co bezpośrednio przyczynia się do sarkopenii związanej z utratą masy mięśniowej i sprawności fizycznej.

W niniejszej  pracy przedstawione zostały rozwiązania w zakresie postępowania z osobami starszymi z otyłością i niedożywieniem. Książka przeznaczona jest dla lekarzy rodzinnych, geriatrów, pielęgniarek, dietetyków, fizjoterapeutów, edukatorów zdrowia, studentów ww. kierunków, opiekunów osób starszych oraz pacjentów.

Spis treści

Wstęp │ 7

Rozdział 1. Podstawowe zalecenia żywieniowe dla osób starszych Edyta Suliga │ 9

Piśmiennictwo │ 17

Rozdział 2. Ocena stanu odżywienia Edyta Suliga, Dorota Kozieł │ 21

2.1.  Badania antropometryczne │ 21

Piśmiennictwo │ 24

2.2.  Pomiary osób unieruchomionych │ 24

Piśmiennictwo │ 26

2.3.  Wskaźniki stanu odżywienia │ 26

Piśmiennictwo │ 28

2.4.  Ocena składu ciała │ 29

Piśmiennictwo │ 34

2.5.  Badania kwestionariuszowe │ 37

Piśmiennictwo │ 40

2.6.  Badania biochemiczne │ 41

Piśmiennictwo │ 44

Rozdział 3. Niedożywienie osób starszych Dorota Kozieł, Stanisław Głuszek,
Marek Żak │ 45

3.1.  Definicja i rodzaje niedożywienia │ 45

Piśmiennictwo │ 50

3.2.  Diagnostyka niedożywienia │ 50

Piśmiennictwo │ 53

3.3.  Epidemiologia i przyczyny niedożywienia │ 54

Piśmiennictwo │ 58

3.4.  Następstwa niedożywienia │ 61

Piśmiennictwo │ 62

3.5.  Leczenie niedożywienia │ 63

3.5.1.  Interwencja żywieniowa w zagrożeniu niedożywieniem │ 63

Piśmiennictwo │ 68

3.5.2.  Żywienie kliniczne w niedożywieniu osób starszych │ 69

Piśmiennictwo │ 78

3.5.3.  Rola aktywności fizycznej w profilaktyce i leczeniu niedożywienia │ 79

Piśmiennictwo │ 81

3.5.4.  Programy skierowane do osób starszych w celu identyfikacji i leczenia niedożywienia │ 81

Piśmiennictwo │ 86

Rozdział 4. Otyłość osób starszych Edyta Suliga, Marek Żak, Martyna Głuszek-Osuch, Stanisław Głuszek │ 87

4.1.  Definicja i typy otyłości │ 87

Piśmiennictwo │ 88

4.2.  Przyczyny otyłości │ 89

Piśmiennictwo │ 91

4.3.  Epidemiologia i następstwa zdrowotne otyłości u osób starszych │ 92

Piśmiennictwo │ 98

4.4.  Leczenie otyłości │ 104

Piśmiennictwo │ 106

4.4.1.  Terapia behawioralna │ 107

4.4.1.1.  Dietoterapia │ 107

Piśmiennictwo │ 116

4.4.1.2.  Aktywność fizyczna │ 120

Piśmiennictwo │ 127

4.4.1.3.  Psychoterapia poznawczo-behawioralna w leczeniu otyłości │ 128

Piśmiennictwo │ 130

4.4.2.  Farmakoterapia │ 130

Piśmiennictwo │ 135

4.4.3.  Leczenie chirurgiczne │ 135

Piśmiennictwo │ 144

Rozdział 5. Zespół terapeutyczny pracujący z osobami starszymi z zaburzeniami stanu odżywienia Dorota Kozieł, Edyta Suliga, Marek Żak, Martyna Głuszek-Osuch, Stanisław Głuszek │ 147

Piśmiennictwo │ 155

Spis tabel │ 157

Spis ilustracji │ 159

Marek Żak, Stanisław Głuszek red., Wielkie Problemy Geriatryczne, t. 3.,  Marek Żak, Waldemar Brola, Martyna Głuszek-Osuch, Dominik Odrobina, Rafał Zieliński, Zespół słabości. Depresja. Zaburzenia wzroku. Zaburzenia słuchu, 2021, 124 s., format B5, ISBN 978-83-7133-842-7, ISBN 978-83-7133-923-3 t. 3, cena 31,50

 Zespół słabości, depresja, zaburzenia wzroku i słuchu to kolejne z wielkich problemów geriatrycznych (WPG), które stanowią poważne wyzwanie nie tylko dla osób starszych oraz ich rodzin, ale przede wszystkim dla personelu medycznego i opiekuńczego, spotykającego w swojej codziennej praktyce coraz więcej pacjentów z tymi problemami.

W pracy ukazano różnorodne aspekty postępowania leczniczego i terapeutycznego uwzględniające specyfikę kliniczną osób starszych dotkniętych tymi dysfunkcjami. Przedstawiono epidemiologię, przyczyny i następstwa opisanych powyżej problemów, a także postępowanie diagnostyczne, farmakologiczne i niefarmakologiczne oraz profilaktykę. Opracowanie może służyć jako vademecum dla wszystkich, którzy na co dzień zajmują się osobami starszymi z tymi zaburzeniami.

Spis treści

Wstęp │ 7

Rozdział 1. Zespół słabości MAREK ŻAK, WALDEMAR BROLA │ 9

1.1. Definicja i epidemiologia │ 9

1.2. Przyczyny │ 10

1.3. Następstwa │ 11

1.4. Metody oceny │ 12

1.5. Diagnostyka różnicowa │ 29

1.6. Profilaktyka i leczenie │ 30

1.6.1. Farmakoterapia │ 33

1.6.2. Postępowanie niefarmakologiczne │ 36

1.6.3. Postępowanie fizjoterapeutyczne i aktywność fizyczna │ 36

1.6.4. Dietoterapia │ 41

Podsumowanie │ 44

Piśmiennictwo │ 45

Rozdział 2. Depresja WALDEMAR BROLA, MARTYNA GŁUSZEK-OSUCH, MAREK ŻAK │ 55

2.1. Definicja i epidemiologia │ 55

2.2. Przyczyny │ 57

2.3. Rozpoznanie depresji u osób w wieku podeszłym │ 60

2.3.1. Narzędzia oceny objawów depresyjnych │ 62

2.3.2. Różnicowanie otępienia i depresji │ 62

2.3.3. Specyfika obrazu klinicznego depresji osób starszych │ 64

2.4. Leczenie │ 67

2.5. Psychoterapia, czyli nowe trendy w leczeniu depresji │ 76

2.6. Usprawnianie i aktywność fizyczna osób starszych z objawami depresji │ 78

2.6.1. Związek aktywności fizycznej i depresji │ 79

2.6.2. Aktywność fizyczna seniorów z depresją │ 80

2.6.3. Skuteczność aktywności fizycznej w depresji oraz zalecenia │ 81

Podsumowanie │ 82

Piśmiennictwo │ 83

Rozdział 3. Zaburzenia i dysfunkcje narządu wzroku DOMINIK ODROBINA │ 89

3.1. Definicja i epidemiologia │ 89

3.2. Przyczyny i następstwa │ 90

3.3. Diagnostyka i leczenie │ 92

3.4. Profilaktyka i rozwiązania systemowe │ 99

Podsumowanie │ 102

Piśmiennictwo │ 102

Rozdział 4. Zaburzenia i dysfunkcje narządu słuchu RAFAŁ ZIELIŃSKI │ 105

4.1. Definicja i epidemiologia │ 105

4.2. Przyczyny │ 106

4.3. Klasyfikacja niedosłuchu i jego postacie najczęściej występujące

u osób starszych │ 108

4.4. Następstwa │ 111

4.5. Diagnostyka │ 112

4.6. Profilaktyka i leczenie │ 115

Podsumowanie │ 118

Piśmiennictwo │ 118

Spis tabel │ 123

Spis rycin │ 123

Marek Żak, Agata Michalska, Marek Dąbrowski red., Fizjoterapia w centrum symulacji medycznej. Obiektywny ustrukturyzowany egzamin kliniczny – OSCE, 2025, 224 s., format B5, ISBN 978-83-8377-039-0, cena 65,10 zł

 Przeprowadzanie rzetelnej, wiarygodnej oceny w kształceniu w obszarze nauk medycznych i nauk o zdrowiu jest często analizowane w kontekście dbałości o uzyskanie przez studentów odpowiednich kwalifikacji i kompetencji, a tym samym zwiększenie bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów. Optymalna metoda oceny pozwala ocenić wszystkich studentów przy użyciu tych samych kryteriów i w tych samych warunkach, zbliżając ich do kontekstu praktyki klinicznej.

W kształceniu medycznym stosowane są różnorodne metody oceny: testy z pytaniami wielokrotnego wyboru związane lub niezwiązane z klinicznym kontekstem, przeglądy dokumentacji medycznej, ćwiczenie potrójnego skoku wersja przedkliniczna, bezpośrednia obserwacja umiejętności proceduralnych oraz obiektywny ustrukturyzowany egzamin kliniczny (OSCE).

Egzamin OSCE może obejmować takie zadania, jak zbieranie wywiadu, badanie fizykalne, poradnictwo, analizę przypadków, interpretację wyników laboratoryjnych i obrazowych, umiejętności proceduralne, umiejętności komunikacyjne i wiele innych. W Polsce OSCE jest wykorzystywany jako metoda egzaminacyjna na kierunku pielęgniarstwo, położnictwo, ratownictwo medyczne. Od niedawna również na kierunku fizjoterapia.

Książka Fizjoterapia w centrum symulacji medycznej – Obiektywny, ustrukturyzowany egzamin kliniczny – OSCE została opracowana przez zespół autorów kształcących na kierunku fizjoterapia. Dla potencjalnych czytelników może stanowić ona poręczny przewodnik we wdrażaniu tej metody egzaminowania, poczynając od sfery koncepcyjnej, poprzez implementację, aż do przeprowadzenia samego egzaminu.

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Wykaz pojęć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

1. Obiektywny ustrukturyzowany egzamin kliniczny w fizjoterapii

– założenia, perspektywy, implementacja . . . . . . . . . . . 21

2. Obiektywny ustrukturyzowany egzamin kliniczny – kinezyterapia. 47
3. Obiektywny ustrukturyzowany egzamin kliniczny – fizykoterapia. 75
4. Obiektywny ustrukturyzowany egzamin kliniczny – masaż . . . 105
5. Obiektywny ustrukturyzowany egzamin kliniczny – fizjoterapia

w neurologii i neurochirurgii . . . . . . . . . . . . . . . . 127

6. Obiektywny ustrukturyzowany egzamin kliniczny – fizjoterapia

w geriatrii. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153

7. Obiektywny ustrukturyzowany egzamin kliniczny – fizjoterapia

w wieku rozwojowymi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181

Wykaz rysunków. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211

Wykaz fotografii. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211

Wykaz tabel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211

Biogramy autorów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 37, No./Nr 2,  edit. /red. Stanisław Głuszek, 2021, 100 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 30,00 zł

Contents/Spis treści

Original papers

The prevalence of complementary and alternative methods and their impact on conventional cancer treatment among oncological patients in Poland – an institutional study

Rozpowszechnienie metod medycyny komplementarnej i alternatywnej oraz ich wpływ na konwencjonalne leczenie przeciwnowotworowe wśród pacjentów onkologicznych w Polsce – badanie jednoośrodkowe

Konrad Reszka, Łukasz Moskal, Agata Remiorz, Agata Walas, Mateusz Guzik, Natalia Kierbiedź, Krzysztof Szewczyk, Urszula Staszek-Szewczyk,    s. 91

Robson classification of caesarean sections in two Polish centres on different levels of reference

Klasyfikacja Robsona cięć cesarskich – ocena w dwóch ośrodkach na różnych poziomach referencyjności

Jakub Młodawski, Marta Młodawska, Mateusz Nowak, Aleksandra Michalska, Kinga Kapturska, Katarzyna Kozubal, Wojciech Kocemba, Grzegorz Świercz,   s.  100

Assessment of the realisation of individual dietary guidelines in patients undergoing haemodialysis treatment in the context of nutrient level and energy requirements

Ocena realizacji indywidualnych zaleceń dietetycznych wykazująca stopień pokrycia zapotrzebowania na energię i składniki odżywcze pacjentów leczonych hemodializą

Anna Tokarska, Edyta Suliga, Klaudia Tokarska-Jakubczyk,   s. 105

Perceptions of the role of pharmacy assistants in providing patient counselling in community pharmacies in Indonesia

Percepcja roli asystentów farmaceutycznych w prowadzeniu poradnictwa dla pacjentów w aptekach w społecznościach lokalnych w Indonezji

I Gusti Ayu Rai Widowati, Dyah Pradnyaparamita-Duarsa, Pande Putu-Januraga,   s. 117

A comparison of the effect of chlorhexidine and collagen cross-linking agent (oak extract)  used for different times on composite-dentine micro tensile bond strength

Porównanie wpływu chlorheksydyny i czynnika sieciującego kolagenu (ekstraktu z dębu) zastosowanych przez różny okres na wytrzymałość wiązania materiału kompozytowego z zębiną na mikrorozciąganie

Roghayeh Ghasemi, Mehran Mapar, Faramarz Zakavi,   s.  125

The prevalence and associated factors of anxiety and depression symptoms among critical care physicians

Powszechność występowania i czynniki towarzyszące objawom lęku i depresji wśród lekarzy oddziałów intensywnej opieki medycznej, Katarzyna Białek,   s.  131

Review papers

Otolaryngological procedures during the COVID-19 pandemic

Procedury otorynolaryngologiczne w trakcie pandemii COVID-19

Piotr Lichota, Jacek Wilczyński, Rafał Zieliński,   s.  140

Disturbances of the cognitive functions of vehicle drivers in selected diseases

Zaburzenia funkcji poznawczych osób kierujących pojazdami w wybranych jednostkach chorobowych

Rafał Łoś, Ewa Latała-Łoś,   s.  145

Atrial fibrillation and atrial flutter – the state of the art. Part 1

Migotanie i trzepotanie przedsionków – aktualny stan wiedzy. Część 1

Agnieszka Janion-Sadowska, Łukasz Turek, Aneta Dudek, Jarosław Andrychowski, Marcin Sadowski,   s.  151

Prostaglandins in the induction of labour – do we have the optimal substance, dose and route of administration? Literature review

Prostaglandyny w indukcji porodu – czy mamy odpowiednią substancję, dawkę i drogę podawania? Przegląd piśmiennictwa

Jakub Mlodawski, Marta Mlodawska,    s.  162

The hospital ethical climate and its meaning in nursing work. A review of research results

Klimat etyczny szpitala i jego znaczenie w pracy pielęgniarskiej. Przegląd wyników badań

Magdalena Dziurka, Patrycja Ozdoba, Anna Jedynak, Beata Dobrowolska,   s.  168

Psychological and medical advantages of breastfeeding; the role of psychological consultations for women after birth

Psychologiczne i medyczne zalety karmienia piersią; rola konsultacji psychologicznych dla kobiet po porodzie

Ewelina Okoniewska, Sylwia Gwiazdowska-Stańczak, Monika Dobrowolska,   s.  175

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 37, No./Nr 3,  edit. /red. Stanisław Głuszek, 2021, 98 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 30,00 zł

Contents/Spis treści

Original papers

Evaluation of the effectiveness of surgical treatment using the one-level ACDF method based         181

on changes in the parameters of the sagittal balance of the cervical spine

Ocena skuteczności leczenia operacyjnego metodą jednopoziomowej ACDF na podstawie zmian parametrów

balansu strzałkowego odcinka szyjnego kręgosłupa

Sebastian Podlewski, Natalia Gołębiowska, Maciej Radek

Comparison of vancomycin serum levels prior to and post therapeutic drug monitoring         187

in patients admitted to hospital

Porównanie stężenia wankomycyny w surowicy przed zastosowaniem i po zastosowaniu terapeutycznego

monitorowania leku u hospitalizowanych pacjentów

Kaveh Eslami, Sasan Moogahi, Reza Ganji, Farhad Najmeddin, Sorour Moogahi

Assessment of eating habits of patients qualified for bariatric surgery – preliminary research           193

Ocena zwyczajów żywieniowych chorych kwalifikowanych do zabiegu bariatrycznego – badania wstępne

Edyta Suliga, Kamila Sobaś, Piotr Bryk, Iwona Wawrzycka, Stanisław Głuszek

The family needs of patients admitted to the intensive care unit – a preliminary report             202

Potrzeby członków rodzin chorych leczonych na oddziale intensywnej terapii – doniesienia wstępne

Katarzyna Białek

Albumin and total protein concentration – selected parameters of catabolic reaction         211

and nutritional status among patients with craniocerebral injuries diagnosed with surgically

treated cerebrovascular diseases

Stężenie albumin i białka całkowitego – wybrane parametry reakcji katabolicznej i stan odżywienia pacjentów

z urazami czaszkowo-mózgowymi i rozpoznanymi chorobami naczyń mózgowych leczonych chirurgicznie

Lucyna Ścisło, Magdalena Staszkiewicz, Elżbieta Walewska, Stanisław Wojtan, Małgorzata Paplaczyk, Maria Kózka

GST gene family polymorphism and the risk of colorectal cancer in patients with type 2 diabetes     218

Polimorfizm genów rodziny GST a ryzyko wystąpienia raka jelita grubego u pacjentów z cukrzycą typu 2

Justyna E. Klusek, Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Orlewska, Łukasz Madej, Jolanta Klusek, Anna Cedro,

Stanisław Głuszek, Iwona Wawrzycka, Ewa Orlewska

Review papers

Endometrial cyst and its changes during pregnancy – a narrative review of the literature         226

Torbiel endometrialna i jej zmiany w trakcie ciąży – przegląd piśmiennictwa

Jakub Młodawski, Marta Mlodawska, Mariusz Malmur, Justyna Płusajska, Grzegorz Świercz, Marek Sikorski

Neuromonitoring – still highly controversial           232

Neuromonitoring – wciąż wiele kontrowersji

Piotr Bryk, Stanisław Głuszek

Atrial fibrillation and flutter – the state of the art. Part 2           239

Migotanie i trzepotanie przedsionków – aktualny stan wiedzy. Część 2

Agnieszka Janion-Sadowska, Łukasz Turek, Aneta Dudek, Jarosław Andrychowski, Marcin Sadowski

Sublingual and subcutaneous allergen-specific immunotherapy as a method of treatment           250

of patients with inhalant allergy – a review of the literature

Podjęzykowa i podskórna immunoterapia swoistym alergenem jako metody leczenia pacjentów z alergią

wziewną – przegląd piśmiennictwa

Angelika Pawlak, Gabriela Ręka, Anna Korzeniowska, Halina Piecewicz-Szczęsna

Case reports

Cytotoxic T lymphocytes could contribute in COVID-19-induced passing anosmia          258

Współudział cytotoksycznych limfocytów T w anosmii w przebiegu COVID-19

Marcin Zaremba, Agnieszka Płusa, Agnieszka Radowicz-Chil

Serous psammocarcinoma of the ovary: case report with systematic review           261

Surowiczy piaszczakorak jajnika – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa

Ilia Mihaylov, Angel Yordanov, Diana Strateva, Ivan Malkodanski

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 37, No./Nr 4, edit. /red. Stanisław Głuszek, 2021, 96 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 30,00 zł

 Contents/Spis treści

Original papers

Parental satisfaction with nursing professionalism in paediatric surgical departments –   269

a preliminary report

Satysfakcja rodziców z profesjonalizmu opieki pielęgniarskiej na oddziałach chirurgii dziecięcej –

doniesienia wstępne

Agnieszka Kruszecka-Krówka, Grażyna Cepuch, Krystyna Twarduś, Magdalena Wójtowicz, Agnieszka Gniadek

Gadolinium-ethoxybenzyl-diethylenetriamine (Gd-EOB-DTPA)-enhanced magnetic resonance     279

imaging with various enhancement ratios: a correlation with clinical assessment of liver function

using the Child-Pugh scoring system

Zastosowanie rezonansu magnetycznego z hepatotropowym środkiem kontrastowym (Gd-EOB-DTPA –

kwas gadoksetowy) w ocenie funkcji wątroby u pacjentów z marskością – korelacja ze skalą Childa-Pugha

Łukasz Wypchło, Jakub Jaskólski, Dorota Zarębska-Michaluk, Ewa Stochmal, Piotr Stępień, Andrzej Cieszanowski

Realization of intonation structures in reading attempt and spontaneous speech in the elderly    288

Realizacja struktur intonacyjnych w próbie czytania i mowie spontanicznej u osób starszych

Renata Cuprych, Ewa Boksa

Patient satisfaction with orthodontic treatment and its impact on daily routines with    295

regard to age, gender and social status: a contemporary survey

Satysfakcja z leczenia ortodontycznego i jego wpływ na codzienne funkcjonowanie pacjentów z uwzględnieniem

wieku, płci i pozycji społecznej – badanie ankietowe

Magdalena Homaj, Zbigniew Siudak

Pancreatic cancer in Poland: an analysis of incidence, mortality and years of life lost over      300

a period of 22 years

Nowotwór trzustki w Polsce – analiza zapadalności, umieralności oraz utraconych lat życia w czasie 22 lat

Katarzyna Orlewska, Dorota Kozieł

Assessment of the needs of patients suffering from rheumatoid arthritis –    306

Scale of Needs of Patients Suffering from Rheumatic Diseases (NPR)

Ocena potrzeb chorych na reumatoidalne zapalenie stawów – Skala potrzeb chorych cierpiących na choroby

reumatyczne (NPR)

Kinga Żmijewska, Magdalena Staszkiewicz, Małgorzata Paplaczyk, Anna Nowak, Artur Gądek

Review papers

Computed tomography- and magnetic resonance imaging-based Bosniak Classification      314

of Cystic Renal Masses Version 2019: a comprehensive review and comparison to version 2005

Klasyfikacja zmian torbielowatych nerek według Bosniaka w tomografii komputerowej i rezonansie magnetycznym,

wersja z 2019 roku – przegląd piśmiennictwa i porównanie z wersją z 2005 roku

Tomasz Dróżdż, Katarzyna Zielińska, Stanisław Głuszek, Dawid Dopierała, Marcin Kosowski, Rafał Szpak, Andrzej Cieszanowski

A review of the mechanisms and biomarkers of allergen immunotherapy      322

Przegląd mechanizmów działania i biomarkerów immunoterapii alergenowej

Mateusz Wilk, Jakub Ptak, Bartosz Tomczyk, Adrianna Kruczkowska, Andrzej Kanturski, Krzysztof Gomułka

The development of care of single mothers in Poland: Single Mothers’ Houses as an example      331

of institutional care

Opieka nad samotną matką i jej dzieckiem z uwzględnieniem funkcjonowania domów samotnej matki

Renata Bajcarczyk, Renata Florek, Dorota Kozieł

Theoretical and practical aspects of the evaluation of health-related quality of life (HRQOL)      338

Teoretyczne i praktyczne aspekty oceny jakości życia w ujęciu zdrowia (HRQOL)

Monika Zaręba, Anita Zaręba, Andrzej Jopkiewicz, Agata M. Jopkiewicz

The importance of acute-phase proteins as markers in cancers      344

Znaczenie białek ostrej fazy jako markerów nowotworowych

Paulina Zegarska, Urszula Markowska, Małgorzata Płoszaj

Case report

Neck phlegmon in COVID-19 patients     349

Ropowica szyi u chorych z COVID-19

Arkadiusz Trybek, Piotr Lichota, Jacek Wilczynski, Rafał Zieliński

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 38, No./Nr 1, edit. /red. Stanisław Głuszek, 2022, 92 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 30,00 zł

Contents/Spis treści

Original papers

Procalcitonin is an effective tool for the diagnosis of generalized forms of infectious complications

in patients with acute necrotizing pancreatitis           1

Prokalcytonina jako skuteczne narzędzie w diagnostyce uogólnionych powikłań infekcyjnych u pacjentów

z ostrym martwiczym zapaleniem trzustki

Oleksandr Rotar, Igor Khomiak, Tamara Khristich, Dmytro Hontsariuk, Kateryna Ferfetska, Tetiana Temerivsjka, Viktor Kropyva

Correlations between variables of posture and postural stability in children           6

Korelacje między zmiennymi postawy ciała i stabilnością posturalną u dzieci

Jacek Wilczyński, Katarzyna B. Bieniek, Kamil Margiel, Piotr K. Sobolewski, Igor Wilczyński, Rafał Zieliński

Awaiting consent to cure              14

Czekając na zgodę, by leczyć

Kamila Kocańda

Ischaemic stroke in women and men – in-hospital prognosis                 22

Udar niedokrwienny mózgu u kobiet i mężczyzn – rokowanie wewnątrzszpitalne

Justyna Tracz, Iwona Gorczyca-Głowacka, Marcin Wełnicki, Ewa Kołodziejska, Anita Rosołowska, Artur Mamcarz,

Beata Wożakowska-Kapłon

Analysis of sociodemographic and clinical factors determining experience and satisfaction

with nursing care among cardiosurgical unit patients            31

Analiza czynników socjodemograficznych i klinicznych determinujących doświadczenia i satysfakcję z opieki

pielęgniarskiej pacjentów oddziału kardiochirurgicznego

Wiesława Kowalska, Anetta Leśnierowska, Ewa Mazur, Katarzyna Szwamel

The correlation between social support and attitudes of teenage girls towards their pregnancy

and childbirth            44

Wsparcie społeczne a postawy nastolatek w stosunku do ciąży i porodu

Agnieszka Bałanda-Bałdyga, Anna B. Pilewska-Kozak, Beata Dobrowolska

The effect of collecting umbilical cord blood during caesarean section on perioperative blood loss

and incidence of complications           54

Wpływ pobrania krwi pępowinowej podczas cięcia cesarskiego na okołoporodową utratę krwi oraz występowanie

powikłań

Jakub Młodawski, Marta Mlodawska, Aleksandra Herman, Kinga Kasperek, Grzegorz Swiercz

The mediating role of coping styles in the relations between temperament traits and occupational

burnout in bank employees          59

Mediacyjna rola stylów radzenia sobie ze stresem w związkach cech temperamentu i wypalenia zawodowego

u pracowników banków

Sabina M. Więsyk, Martyna Płudowska

Review papers

Use of digital techniques in the diagnosis of oral diseases in children           68

Zastosowanie technik komputerowych w diagnostyce jamy ustnej dzieci

Katarzyna Cieślińska, Katarzyna Zaborowicz, Barbara Biedziak

“Child maltreatment” – sexual, physical, and emotional abuse and neglect as potential predictors

of suicidal behaviour among adolescents – an acute problem in Poland          74

Child maltreatment – wykorzystania seksualne, fizyczne, emocjonalne oraz zaniedbania jako potencjalny

predyktor zachowań suicydentalnych wśród nastolatków – problem nadal aktualny w Polsce

Grażyna Cepuch, Patrycja Liber, Agnieszka Kruszecka-Krówka

Dome-shaped macula: review of the literature             80

Zespół kopulastej plamki: przegląd piśmiennictwa

Magdalena Kal, Mateusz Winiarczyk, Bernadetta Płatkowska-Adamska, Anna Walczyk, Dominik Odrobina, Jerzy Mackiewicz

Case report

Iatrogenic arteriovenous fistula with a saclike widening: alternative means of successful              85

treatment

Szczególny typ jatrogennej przetoki tętniczo-żylnej z tętniakowatym poszerzeniem kanału oraz dostępne metody

skutecznego leczenia tego powikłania

Jacek Kurzawski, Łukasz Zandecki, Karolina Piątek, Łukasz Turek, Łukasz Piątek, Magdalena Wawak, Marcin Sadowski

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 38, No./Nr 2, edit. /red. Stanisław Głuszek, 2022, 96 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 30,00 zł

Contents/Spis treści

Original papers

Mutual correlations between regulation disorders of sensory processing (RDSP) in school-age 89

children

Wzajemne współwystępowanie poszczególnych zaburzeń regulacji procesów sensorycznych (RDSP)

u dzieci w wieku szkolnym

Bartosz Bagrowski, Michalina T. Olesińska

Surgical outcomes of renal allograft donors with complex renal vasculature. A cross-sectional 95

retrospective study at the National Kidney Transplantation Centre, Addis Ababa, Ethiopia

Wyniki chirurgiczne u dawców przeszczepów allogenicznych nerki ze złożonym układem naczyń nerkowych.

Przekrojowe badanie retrospektywne na podstawie danych z Krajowego Ośrodka Transplantacji Nerek

w Addis Abebie

Habtamu Wondmagegn, Mala George, Abinet Gebremickael, Teshale Fikadu, Habtamu Esubalew, Wubeshet Jote,

Mahteme Bekele Muleta

Clinical and diagnostic features in the study of the condition of the placentas of extremely 101

premature newborns and disabling pathology at preschool age

Charakterystyka kliniczno-diagnostyczna łożysk noworodków urodzonych skrajnie przedwcześnie oraz wpływ

stanu łożyska na występowanie niepełnosprawności w wieku przedszkolnym

Nataliia Bedrii-Nazarchuk, Olga Yablon, Iuliia Kyslova, Tetiana Savrun, Tetiana Bondarenko

Histological results after large loop excision of the transformation zone procedure: analysis 109

and frequency distribution

Wyniki badań histologicznych po zabiegach szerokiego wycięcia strefy przekształceń nabłonkowych pętlą

elektryczną: analiza i rozkład częstości występowania

Yonka Ivanova, Dimitar Metodiev, Slavcho Tomov, Yavor Kornovski, Stoyan Kostov, Stanislav Slavchev, Angel Yordanov

The Transcultural Medical Care (TOM) mobile application as a tool facilitating the provision 115

of transcultural medical services – a description of its use and functionalities

Mobilna aplikacja TOM (Transkulturowa opieka medyczna) jako narzędzie wspomagające świadczenie

transkulturowych usług medycznych – opis zastosowania i funkcjonalności

Marta Kordyzon, Grażyna Nowak-Starz, Agnieszka Strzelecka, Dominika Starz

Analysis of volume change of the testis after inguinal hernia repair using the PIRS method 124

– a prospective pilot study

Analiza zmian objętości jąder po zabiegu chirurgicznym przepukliny pachwinowej metodą PIRS – prospektywne

badanie pilotażowe

Przemysław K. Wolak, Aneta Piotrowska, Agnieszka Strzelecka, Piotr Cierniak, Piotr P. Wolak, Łukasz Władyszewski,

Joanna Wróbel, Grażyna Nowak-Starz, Stanisław Głuszek

Left atrial appendage thrombus in patients referred to electrical cardioversion for typical 132

atrial flutter

Skrzeplina uszka lewego przedsionka u pacjentów kierowanych do kardiowersji elektrycznej z powodu typowego

trzepotania przedsionków

Łukasz Turek, Marcin Sadowski, Agnieszka Janion-Sadowska, Jacek Kurzawski, Andrzej Jaroszyński

Lifestyle and health of individuals with multiple sclerosis according to body mass index: initial 140

results

Styl życia i stan zdrowia osób chorujących na stwardnienie rozsiane w zależności od wskaźnika masy ciała –

wyniki wstępne

Edyta Suliga, Elżbieta Cieśla, Elżbieta Jasińska, Katarzyna Gołuch, Stanisław Głuszek

Root canal morphology of maxillary second premolars among the Kurdish population 152

in Iraqi Kurdistan: a retrospective CBCT assessment

Morfologia kanału korzeniowego drugiego przedtrzonowca szczęki wśród populacji kurdyjskiej w irackim

Kurdystanie: retrospektywna ocena CBCT

Bahar J. Selivany, Merza M. Khudida, Fatien I. Fadilaldin

Review papers

Complications associated with bridging to lung transplantation – systematic review 157

and meta-analysis

Powikłania związane z pomostowaniem do przeszczepienia płuc – systematyczny przegląd i metaanaliza

Kajetan Kiełbowski, Estera Bakinowska, Bartosz Kubisa

Oxidative stress mechanisms as potential therapeutic targets in chronic kidney disease 163

Mechanizmy stresu oksydacyjnego jako potencjalne cele terapeutyczne w przewlekłej chorobie nerek

Łukasz Dobrek

Case report

A rare case of a native aortic valve fungal endocarditis in a young woman 171

Rzadki przypadek grzybiczego zapalenia wsierdzia na natywnej zastawce aortalnej u młodej kobiety

Łukasz Piątek, Karolina Piątek, Jacek Kurzawski, Szymon Domagała, Zbigniew Starzyk, Edward Pietrzyk

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 38, No./Nr 3, edit. /red. Stanisław Głuszek, 2022, 98 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 30,00 zł

Contents/Spis treści

Original papers

Evaluation of knee joint stability after ACL reconstruction with an ST/GR graft using 175

an Aircast Rolimeter

Ocena stabilności stawu kolanowego po rekonstrukcji ACL przeszczepem ST/GR przy użyciu Rolimeter Aircast

Jędrzej Płocki, Agnieszka Bejer, Ireneusz Kotela, Andrzej Kotela

Assessment of selected variables of functional capacity in three-generational family households 182

Ocena wybranych parametrów sprawności funkcjonalnej w rodzinach trzypokoleniowych

Tomasz Sikorski, Szymon Krupnik, Szymon Pasiut, Magdalna Wasik, Jarosław Andrychowski, Marek R. Żak

Cosmetology students’ knowledge about vitiligo 190

Ocena wiedzy studentów kosmetologii na temat bielactwa

Daria Kopacz, Małgorzata A. Czarny-Działak

Assessment of selected parameters of the nutritional status of patients undergoing surgery 199

for colorectal cancers

Ocena wybranych parametrów stanu odżywienia chorych leczonych operacyjnie z powodu raka jelita

Konrad Zaręba, Kerianne Cummings, Justyna Dorf, Seena Tabibi, Sorcha McCrohan, Bogusław Kędra

The influence of radiotherapy on the quality-of-life assessment of patients with breast cancer 205

Wpływ radioterapii na ocenę jakości życia pacjentek z nowotworem piersi

Katarzyna Kamińska, Marzena Kamińska

Review papers

Oral immunotherapy in children for the most common food allergy 210

Doustna immunoterapia u dzieci w najczęstszych alergiach pokarmowych

Adrianna Kruczkowska, Andrzej Kanturski, Bartosz Tomczyk, Mateusz Wilk, Jakub Ptak, Krzysztof Gomułka

Is subcutaneous laparoscopic recti abdominis repair (SCOLA) a safe approach to repair diastasis 221

of the rectus abdominis muscles (DMra)? A brief review

Czy technika podskórnej laparoskopowej naprawy rozstępu mięśni prostych brzucha (SCOLA) jest bezpieczną metodą

leczenia chirurgicznego rozstępu mięśni prostych brzucha (DMra)? Krótki przegląd piśmiennictwa

Danilo Coco, Silvana Leanza

Vaccine-induced immune thrombotic thrombocytopaenia – overview 226

Immunologiczna małopłytkowość zakrzepowa indukowana szczepieniem – przegląd

Jakub Sleziak, Antoni Gawor, Krzysztof Gomułka

The effect of weight reduction on the sexual function and reproductive health of obese men 233

Wpływ redukcji masy ciała w otyłości na funkcje seksualne i zdrowie reprodukcyjne mężczyzn

Monika Pierzak, Stanisław Głuszek

Case reports

A rare case of a native aortic valve fungal endocarditis in a young woman 245

Rzadki przypadek grzybiczego zapalenia wsierdzia na natywnej zastawce aortalnej u młodej kobiety

Łukasz Piątek, Karolina Piątek, Jacek Kurzawski, Szymon Domagała, Łukasz Turek, Zbigniew Starzyk, Edward Pietrzyk

The use of direct coercion during the management of a patient with paranoid schizophrenia 249

Zarządzanie opieką nad pacjentką ze schizofrenią paranoidalną a przymus bezpośredni – opis przypadku

Anna Fąfara, Małgorzata Marć, David Aebisher, Krzysztof Fudali, Anna Krakowiak-Burdzy, Aneta Lesiak, Klaudia Zięba

The possible usefulness of a medium cut-off dialyzer in a patient with cardiomyopathy 258

of unclear origin

Prawdopodobna użyteczność dializatora typu medium cut-off u pacjenta z kardiomiopatią o nieznanym pochodzeniu

Bartłomiej A. Szewczyk, Kamila Hołownia, Andrzej Jaroszyński

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 38, No./Nr 4, edit. /red. Stanisław Głuszek, 2022, 130 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 35,00 zł

Contents/Spis treści

Original papers

What non-coronary incidental findings can a radiologist detect in an ECG-gated computed               263

tomography scan?

Jakie zmiany pozawieńcowe może wykryć radiolog w badaniu metodą tomografii komputerowej serca

z bramkowaniem EKG?

Ewa Stochmal, Elżbieta Czekajska-Chechab, Łukasz Wypchło, Jakub Jaskólski

Recurrence of arrhythmia and adverse cardiovascular events within 12 months of electrical               273

cardioversion in patients with atrial fibrillation receiving oral anticoagulation therapy

Nawrót arytmii i niepożądane zdarzenia sercowo-naczyniowe w ciągu 12 miesięcy po kardiowersji elektrycznej

u pacjentów z migotaniem przedsionków stosujących doustne leki przeciwzakrzepowe

Łukasz Turek, Marcin Sadowski, Agnieszka Janion-Sadowska, Jacek Kurzawski, Szymon Domagała, Marianna Janion

Handgrip strength and body mass index in Polish and Croatian female university students              287

of preschool and primary education

Siła chwytu oraz względna masa ciała studentek edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej z Chorwacji i Polski

Magdalena Lelonek, Agnieszka Przychodni, Marija Lorger, Elżbieta Cieśla, Edyta Suliga

Computed tomography in the assessment of cartilage invasion in locally advanced              295

laryngeal cancer

Zastosowanie tomografii komputerowej w ocenie nacieku chrząstek w raku krtani

Bartosz P. Wojtera, Mateusz Szewczyk, Wojciech Golusiński

Somatic traits of the mother, her weight gain during pregnancy as well as blood parameters            302

versus infant birth parameters

Cechy somatyczne matki, przyrost masy ciała w czasie ciąży oraz parametry krwi a parametry

urodzeniowe noworodka

Olga Adamczyk-Gruszka, Agnieszka Przychodni, Jakub Gruszka, Anna Zwierzyńska, Grażyna Nowak-Starz

Assessing the impact of a long-term physiotherapy program on hip function in patients with           311

osteoarthritis: the role of patient-reported and assessor-observed outcome measures

Ocena wpływu długoterminowego programu fizjoterapii na czynność stawu biodrowego u pacjentów z chorobą

zwyrodnieniową stawów: rola miar wyników raportowanych przez pacjenta i obserwowanych przez oceniającego

Agnieszka Lewińska, Piotr Palczewski, Andrzej Cieszanowski, Witold Rongies

The foot’s key structural variables as essential diagnostic predictors in assessing overall            321

postural stability in school-aged children: a cross-sectional study

Zmienne strukturalne stopy jako istotne predyktory diagnostyczne w ocenie stabilności postawy u dzieci

w wieku szkolnym: badanie przekrojowe

Beata E. Szczepanowska-Wołowiec, Paulina Sztandera, Ireneusz Kotela, Marek Żak

Sensory integration, balance deficits, and scoliotic posture in boys             330

Integracja sensoryczna oraz deficyty równowagi i postawa skoliotyczna u chłopców

Jacek Wilczyński, Natalia Habik-Tatarowska

Review papers

PTEN gene mutations in malignant tumours – a systematic review and clinical implications            336

for tumour treatment

Mutacje genu PTEN w nowotworach złośliwych – przegląd systematyczny oraz implikacje kliniczne

w leczeniu nowotworów

Magdalena M. Kołomańska, Łukasz Nawacki, Łukasz Madej, Jarosław Matykiewicz, Aldona Kubala-Kukuś, Stanisław Głuszek

The occupational burnout of mental health nurses in selected European countries:            351

a meta-analysis of research studies using the MBI questionnaire

Wypalenie zawodowe wśród europejskich pielęgniarek psychiatrycznych – metaanaliza badań

z wykorzystaniem kwestionariusza MBI

Aleksandra Ł. Łopatkiewicz, Michalina Mańk, Jantoni Mikulski, Magdalena Woynarowska-Sołdan, Edyta Krzych-Fałta

Gastroenteropancreatic neuroendocrine tumours – an overview                 361

Guzy neuroendokrynne układu pokarmowego – przegląd

Karol Maciejewski, Barbara Buchalska, Małgorzata Solnik, Marta Fudalej, Andrzej Deptała, Anna Badowska-Kozakiewicz

Optical coherence tomography in the diagnosis of optic disc pit maculopathy –              377

a review of literature

Optyczna koherentna tomografia w diagnostyce dołka rozwojowego nerwu wzrokowego – przegląd piśmiennictwa

Magdalena Kal, Mateusz Winiarczyk, Bernadetta Płatkowska-Adamska, Jerzy Mackiewicz, Dominik Odrobina

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 39, No./Nr 1, edit. /red. Stanisław Głuszek, 2023, 106 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 40,00 zł

 Contents/Spis treści

Original papers

The saphenous vein harvest procedure affects the arteriovenous system and postoperative……….. 1

wound healing in patients following coronary aortic bypass surgery

Wpływ techniki operacyjnej pobrania żyły odpiszczelowej na wydolność tętniczo-żylną oraz proces gojenia się rany

pooperacyjnej u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca poddanych rewaskularyzacji chirurgicznej

Karol Froń, Marcin Chrapek, Witold Bratkowski, Oldi Ruci, Jerzy Pacholewicz

Risk factors of ischaemic stroke in patients with atrial fibrillation…………8

Czynniki ryzyka wystąpienia udaru niedokrwiennego mózgu u pacjentów z migotaniem przedsionków

Justyna Tracz, Iwona Gorczyca-Głowacka, Paweł Wałek, Anita Rosołowska, Beata Wożakowska-Kapłon

Adherence to treatment and quality of life of patients with hypertension during the COVID-19………….. 14

pandemic

Stosowanie się do zaleceń terapeutycznych i jakość życia pacjentów z nadciśnieniem tętniczym w czasie pandemii

COVID-19

Monika Willamowska, Katarzyna Szwamel

Evaluation of interleukin 33 (IL-33) levels in the course of bronchial asthma (preliminary studies)…………. 26

Ocena stężeń interleukiny 33 (IL-33) w przebiegu astmy oskrzelowej (badania wstępne)

Małgorzata Anna Czarny-Działak, Izabela Winnicka, Magdalena Działak, Iwona Anna Stanisławska, Anna Słuszniak,

Katarzyna Cieplińska, Jarosław Chmielewski

Coexistence of frailty syndrome and the level of health behaviors in elderly patients with chronic……………… 32

obstructive pulmonary disease

Współwystępowanie zespołu kruchości a poziom zachowań zdrowotnych u pacjentów w podeszłym wieku

z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc

Anna Górka, Katarzyna Szwamel, Antonina Kaczorowska, Agata Mroczek, Mariusz Panczyk

Activities of antioxidant enzymes and concentrations of selected oxidative stress biomarkers……………….. 45

in synovial membranes of patients diagnosed with osteoarthritis

Aktywność enzymów antyoksydacyjnych i stężenie wybranych biomarkerów stresu oksydacyjnego w błonach

maziowych pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów

Agnieszka Jakubowska, Michał Dobrakowski, Alina Ostałowska, Aleksandra Kasperczyk, Beata Hapeta-Zeman, Jakub Jakubowski,

Bogdan Koczy, Tomasz Stołtny, Sławomir Kasperczyk

Cryochamber safety – effects of a single session on ECG-derived parameters …………….51

Wpływ pojedynczej sesji w kriokomorze na parametry z EKG

Kamila Bołtuć-Dziugieł, Robert Dziugieł, Ada Bielejewska, Agnieszka Bociek, Wojciech Dąbrowski, Andrzej Jaroszyński

Review papers

Retinal artery occlusion and its association with stroke – literature review ………………..55

Niedrożność naczyń tętniczych siatkówki i jej związek z udarem mózgu – przegląd piśmiennictwa

Joanna Roskal-Wałek, Jerzy Mackiewicz, Paweł Wałek, Marcin Gregorczyk, Michał Biskup, Beata Wożakowska-Kapłon,

Dominik Odrobina

Diagnostics of atypical pulmonary infections………………… 65

Diagnostyka atypowych zakażeń płuc

Patryk Adamczyk, Julia Parkolap, Agnieszka Kiryszewska-Jesionek, Dorota Pastuszak-Lewandoska

Prevalence and factors related to the metabolically obese normal-weight (MONW) phenotype:…………… 73

a review

Częstość występowania i czynniki powiązane z fenotypem metabolicznej otyłości z prawidłową masą ciała (MONW):

przegląd piśmiennictwa

Edyta Suliga, Martyna Głuszek-Osuch, Stanisław Głuszek

Prehabilitation in preparing patients with inflammatory bowel diseases for surgery, including …………91

nutritional treatment and psychological support

Prehabilitacja w przygotowaniu pacjentów z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit do operacji z uwzględnieniem

postępowania żywieniowego i wsparcia psychicznego

Stanisław Głuszek, Martyna Głuszek-Osuch, Dorota Kozieł, Jarosław Matykiewicz

Case report

Conjoined twins in the course of a triplet dichorionic diamniotic pregnancy……………. 98

Bliźnięta nierozdzielone w ciąży trojaczej dwukosmówkowej, dwuowodniowej

Jakub Młodawski, Aleksandra Pliszka, Marta Mlodawska, Grzegorz Swiercz

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 39, No./Nr 2, edit. /red. Stanisław Głuszek, 2023, 122 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 40,00 zł

 Contents/Spis treści

Original papers

Monitoring inflammation in patients diagnosed with non-small cell lung and colorectal cancer 103

using blood levels of C-reactive protein, procalcitonin, and plasma gelsolin

Monitorowanie stanu zapalnego u pacjentów ze zdiagnozowanym rakiem niedrobnokomórkowym płuc

i rakiem jelita grubego z wykorzystaniem oceny poziomu białka C-reaktywnego, prokalcytoniny i gelsoliny

osoczowej we krwi

Tomasz Wollny, Łukasz Suprewicz, Jolanta Smok-Kalwat, Grażyna Antczak, Ewelina Piktel, Stanisław Góźdź, Bonita Durnaś,

Robert Bucki

Correlations of miR-1290 and miR-191-5p with laboratory parameters as a useful test 114

to differentiate pancreatic cancer from chronic pancreatitis: preliminary study

Korelacje miR-1290 i miR-191-5p z parametrami laboratoryjnymi jako przydany test do różnicowania

raka trzustki i przewlekłego zapalenia trzustki: badanie wstępne

Małgorzata Guz, Agnieszka Mądro, Marek Cybulski, Witold Jeleniewicz, Joanna Kozicka, Jacek Kurzepa

Selected indicators, determining functioning of patients of the Comprehensive Chronic Wound 122

Treatment Programme. Pilot study

Wybrane determinanty warunkujące funkcjonowanie pacjentów objętych programem Kompleksowego Leczenia

Ran Przewlekłych. Badanie pilotażowe

Kamila Pytlak, Aneta Lesiak, Paulina Szymańska, Krzysztof Jakubowski, Dariusz Bazaliński

Monitoring changes in the shape of the spine in children with postural disorders 132

Monitorowanie zmian krzywizn kręgosłupa u dzieci z zaburzeniami postawy ciała

Arkadiusz Żurawski, Zbigniew Śliwiński, Grażyna Nowak-Starz, Wojciech Piotr Kiebzak

Echocardiographic correlates of dyspnoea during acute decompensated heart failure treatment 140

Korelacja duszności z parametrami echokardiograficznymi podczas leczenia ostrej niewydolności serca

Kamil Bugała, Leszek Drabik, Anna Niekurzak, Justyna Tyfel-Paluszek, Wojciech Płazak

Coagulation abnormalities as predictors of renal dysfunction in heart failure with reduced 148

ejection fraction

Zaburzenia krzepnięcia jako czynnik prognostyczny niewydolności nerek u pacjentów z niewydolnością serca

z obniżoną frakcją wyrzutową

Paula Połaska, Ilona Kowalik, Katarzyna Kozar-Kamińska, Elżbieta Górska, Urszula Demkow, Przemysław Leszek,

Piotr Rozentryt, Tomasz Zieliński, Anna Drohomirecka, Tomasz Rywik

Secondary prevention of thromboembolic complications in patients with nonvalvular atrial 159

fibrillation – clinical practice in relation to guidelines

Wtórna profilaktyka powikłań zakrzepowo-zatorowych u pacjentów z niezastawkowym migotaniem

przedsionków – praktyka kliniczna w odniesieniu do wytycznych

Bernadetta Bielecka, Iwona Gorczyca-Głowacka, Agnieszka Ciba-Stemplewska, Beata Wożakowska-Kapłon

A comparison of bone mineral density and bone mineral content and soft-tissue composition 172

between male volleyball players and inactive men

Porównanie gęstości i zawartości mineralnej kości oraz składu tkanek miękkich pomiędzy siatkarzami i nieaktywnymi

fizycznie mężczyznami

Agnieszka Bejer, Wojciech Brzuszek, Mateusz Mucha, Maciej Nowak, Kamil Pietryka, Magdalena Rogoża, Artur Szul,

Natalia Wołoszyn

Relationship between multimorbidity and sociodemographic factors, depressive symptoms, 182

and lifestyle in middle-aged adults

Zależność między wielochorobowością a czynnikami socjodemograficznymi, objawami depresji i stylem życia

u dorosłych w średnim wieku

Martyna Głuszek-Osuch, Elżbieta Cieśla, Edyta Suliga

Review papers

The impact of reflex creeping in Vojta therapy on locomotion and postural control 192

Wpływ odruchowego pełzania w terapii Vojty na kontrolę lokomocji i postawy

Sun-Young Ha, Wojciech Kiebzak, Yun-Hee Sung

Autonomy as a basic determinant of the quality of life in disorders of the musculoskeletal system 198

Autonomia jako podstawowy wyznacznik jakości życia w chorobach narządu ruchu

Bożena Gulla, Krystyna Golonka, Julian Dutka, Agnieszka Bandura, Zofia Bernasik-Smagała

Robotic radical abdominal trachelectomy in early-stage cervical cancer: safe removal of the cervix 206

with underpressure colpotomizer – review report based on case study

Robotyczna radykalna przezbrzuszna trachelektomia we wczesnym stopniu zaawansowania raka szyjki macicy

przy użyciu podciśnieniowego manipulatora dopochwowego – praca przeglądowa na podstawie przypadku

Magdalena Bizoń, Maciej Olszewski, Robert Balawender, Krzysztof Mawlichanów, Radovan Pilka

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 39, No./Nr 3, edit. /red. Stanisław Głuszek, 2023, 106 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 40,00 zł

Original papers

Relationship between expression of blood circulating lncRNA: LRRC75A-AS1, clinical characteristics 215

and prognosis of chronic heart failure patients

Zależność pomiędzy ekspresją krążącego we krwi lncRNA: LRRC75A-AS1 a obrazem klinicznym i rokowaniem

chorych z przewleką niewydolnością serca

Agata Kot, Aneta Skwarek-Dziekanowska, Grzegorz Sobieszek, Teresa Małecka-Massalska, Tomasz Powrózek

Pharmaceutical availability of hydrogels with extracts of Arnica montana, Aesculus hippocastanum 223

and Ruscus aculeatus and their potential use as antioxidant polyphenol-rich material

Dostępność farmaceutyczna hydrożeli z ekstraktami z Arnica montana, Aesculus hippocastanum i Ruscus

aculeatus oraz ich potencjalne zastosowanie jako surowca bogatego w polifenole o działaniu antyoksydacyjnym

Monika Michalak, Ewelina Maria Błońska-Sikora, Katarzyna Paradowska, Agnieszka Zielińska

Nursing based on professional values: selected psychometric properties of the Polish version 230

of the Nurses Professional Values Scale-Three (NPVS-3-POL)

Pielęgniarstwo oparte na wartościach zawodowych: wybrane właściwości psychometryczne polskiej wersji

Skali wartości zawodowych pielęgniarek – wersja trzecia

Patrycja Ozdoba, Magdalena Dziurka, Renata Dziubaszewska, Beata Dobrowolska

Dietary habits, physical activity and nutritional status in children with Down’s syndrome 238

Żywienie, aktywność fizyczna i stan odżywienia dzieci z zespołem Downa

Anna Wrzochal, Kamila Sobaś, Edyta Suliga

Mothers’ temperament and psychosocial functioning of children with autism spectrum disorder 249

Temperament matek a funkcjonowanie psychospołeczne dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu

Justyna Cecylia Świerczyńska, Beata Pawłowska, Izabela Chojnowska-Ćwiąkała

Sense of coherence among pregnant women participating and not participating in antenatal 260

classes

Poczucie koherencji wśród kobiet w ciąży uczestniczących i nieuczestniczących w zajęciach szkoły rodzenia

Anna Kucab, Edyta Barnaś, Joanna Błajda

Review papers

A new approach to endometrial cancer subtyping – a hope for a milestone in correct patient 267

triaging

Nowe podejście do subtypowania raka endometrium – nadzieja na kamień milowy w prawidłowej segregacji

pacjentów

Olga Adamczyk-Gruszka

Perioperative management of patients with diabetes 272

Postępowanie okołooperacyjne u pacjentów z cukrzycą

Paweł Radkowski, Bartosz Kędziora, Laura Eliszewska, Kaja Jackowska, Oliwia Mandziuk-Radkowska,

Justyna Dawidowska-Fidrych

Anatomical and clinical aspects of aberrant right subclavian artery 281

Anatomiczne i kliniczne aspekty błądzącej tętnicy podobojczykowej prawej

Tomasz Lepich, Radosław Karaś, Kamil Kania, Grzegorz Bajor

Characteristics of selected social campaigns in the prevention of testicular cancer 287

Charakterystyka wybranych kampanii społecznych w profilaktyce nowotworu jądra

Maciej Stępień, Magdalena Woynarowska, Anna Badowska-Kozakiewicz

COVID-19 humoral response 296

COVID-19 – odpowiedź humoralna

Adam Tworek, Andrzej Rydzewski, Grażyna Rydzewska, Martyna Głuszek-Osuch, Konrad Lewandowski

The use of blockchain technology in medicine. Literature review and future perspectives 304

Zastosowanie technologii blockchain w medycynie. Przegląd piśmiennictwa i perspektywy na przyszłość

Jakub Młodawski, Marta Mlodawska, Marek Sikorski, Grzegorz Swiercz

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 39, No./Nr 4, edit. /red. Stanisław Głuszek, 2023, 114 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 40,00 zł

Contents/Spis treści

Original papers

Indications for laparoscopic adrenalectomy as a determinant of the perioperative and            311

postoperative course: a retrospective, single-centre cohort study

Wskazania do adrenalektomii laparoskopowej jako wyznacznik przebiegu okołooperacyjnego i pooperacyjnego:

retrospektywne, jednoośrodkowe badanie kohortowe

Łukasz Niedziela, Emilia Niedziela, Mateusz Obarzanowski, Paweł Orłowski, Marcin Kosowski, Aldona Kowalska, Stanisław Góźdź,

Jarosław Jaskulski

Haemorrhagic complications of femoral artery pseudoaneurysms caused by interventional     319

cardiology procedures – a large-population retrospective study

Krwotoczne powikłania tętniaków rzekomych tętnicy udowej spowodowanych zabiegami kardiologii

inwazyjnej – badanie retrospektywne

Małgorzata Zachura, Marcin Sadowski, Magdalena Chrapek, Adam Wiewióra, Łukasz Zandecki, Marianna Janion, Jacek Kurzawski

The impact of ECG at admission and a culprit lesion on 12-month outcomes in acute myocardial   327

infarction – analysis based on the PL-ACS Registry

Wpływ obrazu EKG oraz naczynia dozawałowego na 12-miesięczne rokowanie w ostrym zawale serca –

analiza na podstawie Rejestru PL-ACS

Łukasz Piątek, Karolina Piątek, Michał Skrzypek, Mariusz Gąsior, Marianna Janion, Zbigniew Siudak

Ventilator-associated pneumonia in critically ill patients with subarachnoid haemorrhage:        334

single-centre experience

Zapalenie płuc związane z wentylacją mechaniczną u krytycznie chorych pacjentów w przebiegu krwawienia

podpajęczynówkowego: badanie jednoośrodkowe

Michał P. Pluta, Mateusz N. Zachura, Sebastian Maślanka, Karolina Sztuba, Jolanta Mika, Katarzyna Marczyk, Łukasz J. Krzych

Retinal thickness in patients with elevated D-dimer and interleukin-6 levels as a result 342

of SARS-CoV-2 infection

Grubość siatkówki u pacjentów z podwyższonym poziomem D-dimerów i interleukiny 6 w wyniku zakażenia

SARS-CoV-2

Magdalena Kal, Michał Brzdęk, Mateusz Winiarczyk, Jerzy Mackiewicz, Dorota Kozieł, Dominik Odrobina, Dorota Zarębska-Michaluk

Cerebral palsy – preschool and school education from the perspective of a social model         352

of disability

Mózgowe porażenie dziecięce – edukacja przedszkolna i szkolna z perspektywy społecznego modelu

niepełnosprawności

Agata Michalska, Katarzyna Połatyńska, Justyna Pogorzelska, Marek Żak

Caesarean scar pregnancy. Analysis of medical intragestational therapy in a cohort of 35 patients      359

Ciąża w bliźnie po cięciu cesarskim. Analiza terapii dopęcherzykowej w retrospektywnej kohorcie 35 pacjentek

Grzegorz Swiercz, Jakub Kabza, Katarzyna Zacharska, Marta Mlodawska, Jakub Młodawski

An assessment of selected motor skills in young female swimmers and their associations             364

with swimming test results – a pilot study

Ocena poziomu wybranych zdolności motorycznych i ich współzależności z wynikami testów pływackich u młodych

pływaczek – badanie pilotażowe

Paulina Rogowska, Piotr Bujak, Ryszard Jarosław Zarzeczny

Review papers

Coronary artery fistula: key clinical and therapeutic management aspects. A comprehensive       376

literature review

Przetoka tętnicy wieńcowej – kluczowe zagadnienia dotyczące postępowania klinicznego i terapeutycznego.

Kompleksowy przegląd piśmiennictwa

Łukasz Turek, Szymon Domagała, Marcin Sadowski, Marianna Janion

Usefulness of oxygen reserve index (ORi) in clinical practice        381

Użyteczność indeksu rezerwy tlenowej (ORi) w praktyce klinicznej

Małgorzata Barud

Observations of spontaneous cherubism based on two cases and a literature review       389

Własne obserwacje spontanicznego cherubizmu na przykładzie dwóch przypadków i przeglądu piśmiennictwa

Robert Brodowski, Paweł Pakla, Aleksander Myszka, Ewelina Czenczek-Lewandowska, Michał Bałuszyński, Bogumił Lewandowski

Genetic polymorphisms in the pathogenesis and course of Crohn’s disease 396

Polimorfizmy genetyczne w patogenezie i przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna

Oliwia Gocel, Karolina Pendrasik, Weronika Frąk, Ewa Małecka-Wojciesko

Self-government of doctors in the context of their professional responsibility: economic,     405

managerial, and legal aspects

Samorząd lekarzy w zakresie ich odpowiedzialności zawodowej: aspekty ekonomiczne, zarządcze i prawne

Marlena Jolanta Piekut, Jolanta Agnieszka Pacian

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 40, No./Nr 1, edit. /red. Stanisław Głuszek, 2024, 100 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 40,00 zł

Contents/Spis treści

Original papers

Survivin and caspase-3 and PanIN. Disorders of apoptosis in the process of pancreatic cancer  1

formation

Surwiwina i kaspaza 3 a PanIN. Zaburzenia apoptozy w procesie powstawania raka trzustki

Konrad Zaręba, Justyna Dorf, Kerianne Cummings, Anna Pryczynicz, Katarzyna Guzińska-Ustymowicz, Bogusław Kędra

Does engaging in risky sexual behaviour depend on the level of knowledge about HIV?  8

Study among Polish women

Czy angażowanie się w ryzykowne zachowania seksualne zależy od poziomu wiedzy na temat HIV?

Badania wśród polskich kobiet

Joanna Główczewska, Justyna Kulczyk-Lewinska

Is HSP-27 an emerging marker of good prognosis in septic shock patients? A pilot study   17

Czy HSP-27 jest nowym markerem dobrego rokowania u pacjentów ze wstrząsem septycznym?

Badanie pilotażowe

Andrzej Jaroszyński, Rafał Wójtowicz, Ewa Piasek, Wojciech Dąbrowski

Health literacy levels and their sociodemographic, family, and health predictors among   22

primary health care patients in urban and rural areas: a cross-sectional study

Poziom kompetencji zdrowotnych i ich socjodemograficzne, rodzinne i zdrowotne predyktory u pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej z miasta i obszarów wiejskich: badanie przekrojowe

Barbara Niedorys-Karczmarczyk, Grzegorz Józef Nowicki, Agnieszka Chrzan-Rodak, Grażyna Nowak-Starz, Barbara Janina Ślusarska

Serum level of osteoprotegerin in patients with Parkinson’s disease: a preliminary study   33

Ocena stężenia osteoprotegeryny w surowicy u pacjentów z chorobą Parkinsona: badanie wstępne

Marta Piaścik-Gromada, Katarzyna Bocian, Grażyna Korczak-Kowalska, Marta Leńska-Mieciek, Urszula Fiszer, Małgorzata Michałowska

Evaluation of the sense of loneliness and its selected subjective determinants in patients   38

after stroke

Ocena poczucia samotności i wybranych podmiotowych jej uwarunkowań u pacjentów po udarze mózgu

Dominika Uberman-Kluz, Jolanta I. Szymańska, Janusz Kirenko

Physical activity of women treated for breast cancer in the context of sociodemographic factors   43

Aktywność fizyczna kobiet leczonych z powodu raka piersi w zakresie czynników socjodemograficznych

Małgorzata Biskup, Paweł Macek, Marek Żak, Halina Król, Malgorzata Terek-Derszniak, Stanisław Góźdź

Psychopathological symptoms and risky behaviors, and the use of social networking sites by   53

adolescents

Objawy psychopatologiczne i zachowania ryzykowne a korzystanie z portali społecznościowych przez młodzież

Beata Pawłowska, Justyna Cecylia Świerczyńska, Agnieszka Dyzma-Kasprzak, Karol Kasprzak

Review papers

Anatomical and clinical aspects of the posterior interosseous nerve of the forearm   61

Anatomiczne i kliniczne aspekty nerwu międzykostnego tylnego przedramienia

Tomasz Lepich, Radosław Karaś, Kamil Kania, Joanna Machnik-Broncel ,Konrad Barszczewski, Wojciech Szewczyk, Grzegorz Bajor

Circulating biomarkers in the setting of stress test-induced myocardial ischemia – a review   69

of potential candidates for introduction into clinical practice

Krążące we krwi biomarkery niedokrwienia mięśnia sercowego indukowane w testach obciążeniowych – przegląd potencjalnych kandydatów do wprowadzenia do praktyki klinicznej

Łukasz Zandecki, Małgorzata Zachura, Edyta Barańska, Magdalena Dudzikowska

Diagnostics and systemic treatment of triple-negative breast cancer: discoveries of the past,  75

challenges for the future

Diagnostyka i leczenie systemowe potrójnie ujemnego raka piersi: dotychczasowe osiągnięcia i wyzwania przyszłości

Grzegorz Chmielewski, Stanisław Góźdź

Usefulness of bioelectrical impedance analysis in assessment and monitoring of nutrition status  82

of chronic heart failure patients

Przydatność pomiaru impedancji bioelektrycznej w ocenie i monitorowaniu stanu odżywienia chorych z przewlekłą niewydolnością serca

Grzegorz Sobieszek, Aneta Skwarek-Dziekanowska, Agata Kot, Mansur Rahnama-Hezavah, Tomasz Powrózek,

Teresa Małecka-Massalska

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 40, No./Nr 2, edit. /red. Stanisław Głuszek, 2024, 160 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 40,00 zł

Contents/Spis treści

Original papers

The effect of intraoperative neuromonitoring on damage to the laryngeal nerves in patients   91

undergoing total thyroidectomy

Wpływ śródoperacyjnego neuromonitoringu na uszkodzenie nerwów krtaniowych wstecznych u chorych

poddanych zabiegom całkowitej resekcji tarczycy

Piotr Bryk, Stanisław Głuszek

Incidence and determinants of chronic stress as a health risk factor in a group of Polish high   102

school students

Występowanie i uwarunkowania stresu przewlekłego jako czynnika zagrożenia zdrowia w grupie polskich

uczniów szkoły średniej

Grażyna Wiraszka, Martyna Głuszek-Osuch, Renata Stępień

Patient involvement in healthcare professionals’ hand hygiene compliance before and during   113

the COVID-19 pandemic

Ocena higieny rąk personelu medycznego przez pacjentów przed pandemią i w czasie pandemii COVID-19

Anna Szczypta, Kamil Drożdż, Edyta Szydło, Mirosław Szura, Katarzyna Talaga-Ćwiertnia

Relationship between the level of spirituality and quality of life or psychological well-being   124

in elderly patients hospitalised for heart failure

Związek poziomu duchowości z jakością życia i dobrostanem psychicznym pacjentów w wieku podeszłym

hospitalizowanych z powodu niewydolności serca

Ewa Radwańska, Katarzyna Szwamel, Ewelina Lepsy, Alina Żurek, Piotr Jerzy Gurowiec, Dariusz Krok, Grzegorz Żurek

Comparison of clinical and bacterial profile of odontogenic and non-odontogenic maxillofacial   143

infections

Porównanie profilu klinicznego i bakteriologicznego zębopochodnych i niezębopochodnych zakażeń

szczękowo-twarzowych

Bartłomiej Kamiński, Konrad Kołomański, Maciej Sikora, Katarzyna J. Błochowiak

Understanding of human death by Polish specialist physicians   157

Rozumienie śmierci człowieka przez polskich lekarzy specjalistów

Bożena Baczewska, Beata Antoszewska, Krzysztof Leśniewski

The circulating inflammatory profile and tumour localisation in patients with pancreatic cancer   170

Krążący profil zapalny a lokalizacja guza u pacjentów z rakiem trzustki

Przemysław Kostro, Justyna Dorf, Zbigniew K. Kamocki, Joanna Matowicka-Karna, Małgorzata Żendzian-Piotrowska,

Mateusz Maciejczyk

Publishing results of medical research: the effect of pressure or a natural intention to advance   187

scientific knowledge?

Publikowanie wyników badań medycznych: wpływ presji czy naturalny zamiar pogłębiania wiedzy naukowej

Jarosław Karpacz, Konrad Januszewski, Aleksandra Pisarska

Review papers

Participation of atrioventricular valves chordae tendineae pathology in a patient’s clinical   201

presentation

Udział zaburzeń strun ścięgnistych zastawek przedsionkowo-komorowych w obrazie klinicznym pacjenta

Rafał Bieś, Zuzanna Szewczyk, Tomasz Lepich

Urinary tract infections: epidemiological and clinical aspects   208

Zakażenia układu moczowego: aspekt epidemiologiczno-kliniczny

Zuzanna Trześniewska-Ofiara, Mariola Mendrycka, Agnieszka Woźniak-Kosek

Enterococcus faecalis as a cause of infective endocarditis – systematic review of case reports   216

Enterococcus faecalis jako przyczyna infekcyjnego zapalenia wsierdzia – przegląd systematyczny

opisów przypadków

Joanna Hajdys, Filip Bielec, Małgorzata Brauncajs, Dorota Pastuszak-Lewandoska

Complications after COVID-19 – review of scientific reports and meta-analysis   225

Powikłania po COVID-19 – przegląd doniesień naukowych i metaanaliza

Miłosz Opuchlik, Anna Maria Opuchlik, Arkadiusz Żurawski, Magdalena Zabojszcz, Małgorzata Biskup, Kamil Markowski, Zbigniew Śliwiński

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 40, No./Nr 3, edit. /red. Stanisław Głuszek, 2024, 78 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 40,00 zł

Contents/Spis treści

Original papers

Germinal polymorphism of methionine synthetase gene in the aspect of red meat consumption 241

and colorectal cancer risk – preliminary report

Polimorfizm genu syntetazy metioniny w zakresie spożycia czerwonego mięsa i ryzyka wystąpienia raka

jelita grubego – wstępny raport

Monika Wawszczak-Kasza, Piotr Lewitowicz, Jarosław Matykiewicz, Anna Dziuba, Justyna Klusek, Łukasz Nawacki,

Monika A. Kozłowska-Geller, Wioletta Adamus-Białek, Katarzyna Kubica, Julia Dulębska, Dorota Kozieł,

Anna Nasierowska-Guttmejer, Stanisław Głuszek

Psychometric properties of the Pressure Ulcer Knowledge Test (PZ-PUKT) among nurses 248

Właściwości psychometryczne testu wiedzy o odleżynach (PZ-PUKT) wśród pielęgniarek

Joanna Przybek-Mita, Dariusz Bazaliński, Ewelina Małek, Dorota Kozieł, Jan Kachaniuk, Maria Kózka, Maria Teresa Szewczyk

Selected correlates conditioning the occurrence of pressure ulcers and their actual occurrence 263

among residents of long-term residential care. Test report

Wybrane korelaty warunkujące wystąpienie odleżyn a ich faktyczne występowanie wśród pensjonariuszy

stacjonarnej opieki długoterminowej. Raport z badania

Anna M. Wójcik, Weronika Szarek, Elżbieta Przyboś, Dariusz Bazaliński, Anna Nowak

Sensitive elements in the patient’s giving consent to a Health Service 273

Newralgiczne elementy w procesie wyrażania przez pacjenta zgody

na świadczenie zdrowotne

Kamila Kocańda, Zbigniew Siudak, Michał Chrobot, Bartosz Witczak

Review papers

Anatomical and clinical aspects of the papillary muscles 279

Anatomiczne i kliniczne aspekty mięśni brodawkowatych

Jacek Wysoczański, Grzegorz Zaborowski, Antoni Anczyk, Karolina Handzel, Radosław Karaś, Tomasz Lepich, Grzegorz Bajor

Efficacy of osteopathic manipulative treatment (93.6, ICD-9) – systematic review 289

Skuteczność osteopatycznego leczenia manipulacyjnego (93.6, ICD-9) – przegląd systematyczny

Michał Dwornik, Ewa Puszczałowska-Lizis, Małgorzata Wójcik, Sebastian Szajkowski, Maciej Graczykowski, Dominik Szymański,

Sławomir Marszałek

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 40, No./Nr 4, edit. /red. Stanisław Głuszek, 2024, 100 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 40,00 zł

Contents/Spis treści

Original papers

The activities of a rural hospital located in south-eastern Poland during the COVID-19 pandemic 309

Działalność szpitala z regionu wiejskiego położonego w południowo-wschodniej Polsce podczas pandemii

COVID-19

Marek Kos, Piotr K. Sobolewski, Renata Hatalska-Żerebiec, Karol Paciura, Robert Podsiadły, Mateusz Antecki

Features of language disorders in a person in advanced old age without known comorbid 319

neurological or dementia diseases after undergoing a nervous breakdown

Cechy zaburzeń językowych u osoby w zaawansowanej fazie starości bez stwierdzonych współistniejących

chorób neurologicznych i otępiennych po przejściu załamania nerwowego

Renata Cuprych, Dominika A. Jaskólska, Ewa Boksa, Michał Robak, Izabella Leśniczuk

Analysis of the multigene molecular panel for colorectal cancer in patients under 50 years 331

of age – the preliminary results of the Polish department

Analiza wielogenowego panelu molekularnego raka jelita grubego u chorych do 50. roku życia

– wstępne wyniki polskiego ośrodka

Monika Kozłowska-Geller, Piotr Lewitowicz, Monika Wawszczak-Kasza, Łukasz Nawacki, Jarosław Matykiewicz,

Stanisław Głuszek

Potential cytotoxic effect of cannabidiol against human glioblastoma cells in vitro 336

Potencjalny efekt cytotoksyczny kannabidiolu względem ludzkich komórek glejaka wielopostaciowego

Justyna Lasota, Ewelina Iskra, Anna Boguszewska-Czubara, Jacek Kurzepa

Prevalence of pregnancy complications in the Świętokrzyskie province: a follow-up 341

of a cohort of patients participating in first-trimester prenatal screening tests

Prewalencja powikłań ciąży w województwie świętokrzyskim: follow-up kohorty pacjentek

w pierwszym trymestrze ciąży uczestniczących w badaniach prenatalnych

Grzegorz Świercz, Anna Zmelonek-Znamirowska, Justyna Armańska, Marta Stanisławska, Marta Mlodawska, Jakub Młodawski

Sexually transmitted infections. Belarusian students’ contemporary perspectives on the problem 347

Infekcje przenoszone drogą płciową. Współczesne spojrzenie na problem przez studentów z Białorusi

Magda Orzechowska, Andriej Szpakow, Dzmitry Khvorik, Tatyana Krestyaninova, Ihar Naumau, Monika Filipkowska,

Krystyna Kowalczuk, Mateusz Cybulski

Microscopic analysis of the FFP2 mask used to protect the respiratory system against urban 357

pollutions

Analiza mikroskopowa maseczki FFP2 zastosowanej do ochrony układu oddechowego przed zanieczyszczeniami

miejskimi

Mirosław Szwed, Rafał Kozłowski, Zuzanna Śliwa, Weronika Matyjanek, Weronika Biskup

The indirect effects between gratitude and forgiveness in people with an acquired physical 364

disability: the role of posttraumatic growth

Mediacyjna rola wzrostu postraumatycznego pomiędzy wdzięcznością a przebaczeniem wśród pacjentów

z nabytą niepełnosprawnością fizyczną

Justyna Mróz, Kinga Kaleta, Stanisława Byra

Review papers

Medical nutritional therapy during pharmacotherapy for obesity: expert insights 371

Medyczna terapia żywieniowa w trakcie farmakoterapii choroby otyłościowej: opinia ekspertów

Matylda Kręgielska-Narożna, Katarzyna Pastusiak-Zgolińska, Lucyna Ostrowska, Paweł Bogdański

Strategy for dealing with anxiety among adult patients of a dental office 381

Strategia radzenia sobie z lękiem przez dorosłych pacjentów gabinetu stomatologicznego

Jolanta I. Szymańska, Joanna Rosiak

Si-DLC coating on the surface of the hip endoprosthesis 387

Powłoka Si-DLC na powierzchni endoprotezy stawu biodrowego

Jędrzej Płocki, Ireneusz Kotela, Agnieszka Bejer, Piotr Niedzielski, Adam K. Puszkarz, Andrzej Kotela

The influence of salt iodisation on the incidence of thyroid cancer 394

Wpływ jodowania soli na częstość występowania raka tarczycy

Karolina P. Sas, Kamila Tokarczyk, Damian Zieliński, Janusz Strzelczyk

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 41, No./Nr 1, edit. /red. Ilona Klejbor, 2025, 74 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 40,00 zł

Contents/Spis treści

Original papers

Vitamin D deficiency as a risk factor for metabolic dysfunction-associated steatotic liver disease 1

Niedobór witaminy D jako czynnik ryzyka stłuszczeniowej choroby wątroby związanej z dysfunkcją metaboliczną

Agnieszka Ciba-Stemplewska, Magdalena Dolecka-Ślusarczyk, Paweł Czuj, Ewa Pater, Łukasz Nawacki, Sylwia Cyran-Stemplewska,

Iwona Gorczyca-Głowacka

Classification of labor induction according to the Grenoble and Nippita systems. A cross-sectional 9

and comparative study

Klasyfikacja indukcji porodu według systemów Grenoble oraz Nippita. Badanie przekrojowe i porównawcze

Jakub Młodawski, Marta Mlodawska, Natalia Walter, Aleksandra Bielak, Katarzyna Bialek, Grzegorz Swiercz

Effects of respiratory muscle training in chronic kidney disease patients on peritoneal dialysis: 15

a pilot study

Ocena efektu treningu mięśni oddechowych u chorych z przewlekłą chorobą nerek dializowanych otrzewnowo –

badanie pilotażowe

Grzegorz Kowal, Kinga Kowal, Jakub Kowal, Joanna Zyla, Andrzej Rydzewski

Does COVID-19 determine short- and long-term prognosis in patients with pulmonary embolism? 28

Analysis of data from a pulmonology centre in Świętokrzyskie, Poland

Czy COVID-19 determinuje krótko- i długoterminowe rokowanie u pacjentów z zatorowością płucną?

Analiza danych z ośrodka pulmonologicznego w województwie świętokrzyskim

Patrycja Zając, Karol Kaziród-Wolski, Janusz Sielski, Youssef Sleiman, Magdalena Wolska, Zbigniew Siudak

Review papers

Swept-source optical coherence tomography angiography in diagnosing radiation retinopathy 38

after choroidal melanoma plaque brachytherapy

Angiografia optycznej koherentnej tomografii typu swept-source w diagnostyce retinopatii popromiennej

po brachyterapii czerniaka naczyniówki

Magdalena Kal, Michał Brzdęk, Aleksandra Stypuła-Wypchło, Dorota Zarębska-Michaluk

From NAFLD to MASLD – a new approach for the definition of fatty liver disease associated with 45

metabolic dysfunction

Od NAFLD do MASLD – nowe podejście do definicji stłuszczeniowej choroby wątroby związanej z zaburzeniami

metabolicznymi

Iwona Gorczyca-Głowacka, Łukasz Nawacki, Magdalena Dolecka-Ślusarczyk, Agnieszka Ciba-Stemplewska, Stanisław Głuszek

Different faces of the stethoscope: history, usefulness, evolution, contamination, and disinfection 53

practices

Różne oblicza stetoskopu: historia, zastosowanie, ewolucja, zanieczyszczenie i sposoby dezynfekcji

Dorota Ochońska, Monika Brzychczy-Włoch, Katarzyna Talaga-Ćwiertnia

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 41, No./Nr 2, edit. /red. Ilona Klejbor, 2025, 86 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 40,00 zł

Contents/Spis treści

Review papers

The enteric nervous system in physiological and pathological conditions 65

Tadeusz Kuder, Ilona Klejbor, Grzegorz Wróbel

Physiotherapy for chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome in men: a systematic review 75

Tomasz Jurys, Katarzyna Stachura, Marcin Trzewik, Bartłomiej Burzyński

Perspectives for the application of physical therapy in neuropsychological rehabilitation 84

Bartosz Bagrowski

Original papers

Incidence and nature of damage to the peripheral nervous system in patients with multiple 89

sclerosis

Dominik Siutka, Katarzyna Siutka, Małgorzata Fudala, Waldemar Brola

Conceptual definition of fatigue and selected specific time characteristics of fatigue in patients 96

with multiple sclerosis

Michaela Miertová

Relationship of C-reactive protein and Tau protein serum levels during ischemic stroke 103

Joanna Bielewicz, Beata Daniluk, Michał J. Sekuła, Jacek Kurzepa

Trend analysis of selected classical cardiovascular risk factors in patients with ischemic heart 110

disease in Poland. 10 years’ data of National Registry of Invasive Cardiology Procedures (ORPKI)

Magdalena Wolska, Karol Kaziród-Wolski, Janusz Sielski, Krzysztof P. Malinowski, Michał Hawranek, Zbigniew Siudak

Health-related quality of life in children and adolescents with cerebral palsy with proper 119

cognitive development

Ewa Lenart-Domka, Elżbieta Domka-Jopek, Agnieszka Bejer, Agnieszka B. Sozańska, Agnieszka Wiśniowska-Szurlej,

Bernard Sozański, Justyna Brożonowicz, Paweł Więch, Bartosz Korczowski

Evidence-based nursing practice: comparative analysis of professional competences of nursing 130

staff in selected Polish voivodeships – preliminary study

Filip Miłosz Tkaczyk

Assessment of serum and salivary defensin levels in primary Sjögren’s syndrome: 139

a preliminary report

Katarzyna J. Błochowiak, Anna Olewicz, Agnieszka Ziółkowska

„Medical Studies/Studia Medyczne”, Vol./t. 41, No./Nr 3, edit. /red. Ilona Klejbor, 2025, 158 s., format A4, ISSN 1899-1874, cena 40,00 zł

Contents/Spis treści

Review papers

Application of ophthalmoscopy in forensic medicine 145

Adam Brachet, Aleksandra Bełżek, Gabriela Hunek, Anna Kogut, Ines Torne Pano, Grzegorz Teresiński, Marcello Benevento,

Biagio Solarino, Jacek Baj

Indications for computed tomography of the head in children following head trauma: 155

shortcomings in the NICE, CATCH, SIGN, PECARN, and CHALICE guidelines

Ewa Zalewska, Ernest P. Kuchar

Invasive physiotherapy: patient rehabilitation fit for the 21st century. A review of clinical 161

applications in movement dysfunctions

Krzysztof M. Rujna

Extrahepatic manifestations of hepatitis C virus infection in the oral cavity 172

Joanna Gałuszka-Garnuszek, Michał Brzdęk, Krystyna Dobrowolska, Kinga Brzdęk, Magdalena Kal, Piotr M. Stępień,

Dorota Zarębska-Michaluk

Pathogenesis and treatment of irritable bowel syndrome 179

Agnieszka Jaworowska, Ewa Dudzińska, Justyna Zagórska, Wojciech Koch

Psychological diagnosis of ADHD symptoms in adults: a review of selected diagnostic tools 189

Monika E. Talarowska

Original papers

Psychological predictors of artistically gifted students’ motivation to pursue achievement 201

in an international career

Barbara Cichy-Jasiocha, Andrzej E. Sękowski, Martyna Płudowska

Risk of falls in patients in different hospital wards in light of physiotherapists’ opinions 211

Mateusz Curyło, Bernadeta F. Piwowar-Kuczyńska, Agnieszka Ciukszo, Michał Zabojszcz, Monika Urbaniak, Marcin Mikos

Amateur sports activity in the course of traumatic injury to the Achilles tendon and its surgical 219

treatment in a long-term observation period

Maciej Szczęśniak, Jarosław Pasek, Łukasz Rodak, Rafał Skowroński, Bogdan Koczy, Tomasz Stołtny

Correlation between the footwear worn by school-age children and morphological structure 225

of the foot

Paulina K. Sztandera, Beata Szczepanowska-Wolowiec, Ireneusz Kotela, Piotr Godek, Marek Żak

Physical and psychomotor development of preterm infants using Munich Functional 233

Developmental Diagnostics: a cross-sectional study comparing feeding methods in first year

Marta Młodawska, Grażyna Pazera, Jakub Młodawski, Kamila Kukulska, Zdzisław Domagała, Rafał Zieliński

Effect of focused shock wave therapy on functional efficiency and stabilometric parameters 243

in patients with chronic low back pain: a randomised clinical trial

Katarzyna Rajfur, Joanna Rajfur, Karolina Walewicz, Patrycja Dolibog, Jakub Taradaj

Comparing the effects of diverse, fully immersive virtual reality (VR) training programmes 251

on the functional fitness of free-living seniors, over 75 years of age: a randomised controlled trial

Marek R. Żak, Tomasz Sikorski, Magdalena Sikorska, Paulina K. Sztandera, Beata E. Szczepanowska-Wołowiec, Agata Michalska,

Waldemar Brola, Frederic Dutheil, Daniel Courteix

In individuals with unstable angina, insulin resistance has multiple connecting arms 258

Maha Abdul Saheb Ridha, Hasan Najah Smesam, Hasan Abbas Qazmooz, Hussein Kadhem AlHakeim, Nuha AbdulSaheb Ridha

Temperament and psychological and social functioning of children with disorders belonging 265

to autism spectrum disorder

Justyna C. Świerczyńska, Beata Pawłowska, Izabela Chojnowska-Ćwiąkała

Non-traumatic torsion of an accessory spleen as a cause of acute abdomen in adults 274

Bartosz M. Czyżewski, Agata Grochowska, Piotr T. Arkuszewski

Mortality prediction in patients with acute brain injury using peripheral blood cell analysis: 284

a retrospective study

Hanna Miszczenkow, Łukasz J. Krzych

Case report

Hypereosinophilic syndromes (HES) – different possible faces – a challenge for doctors 292

of various specialisations. Case-based review

Małgorzata A. Czarny-Działak, Ewa Pater, Cezary Pałczyński, Iwona Stanisławska