Nowości – DZIENNIKARSTWO I INFORMACJA

Jolanta Chwastyk-Kowalczyk,  Dziennikarze skupieni wokół londyńskiego „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza” w XX i XXI wieku, 2023, 286 s., format B5, ISBN 978-83-67580-82-3 (druk), 978-83-67580-83-0 (wersja elektroniczna), cena 56,70 zł

 Celem tej książki jest pokazanie kontekstu i jakości funkcjonowania publicystyki wybranych przez autorkę pięciu dziennikarzy skupionych wokół najdłużej ukazującego się pisma codziennego na emigracji w Wielkiej Brytanii od 1940 do 2015 roku – londyńskiego „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza”. Zaznaczyć należy, że wybrani przez autorkę dziennikarze poruszali się również w innych obszarach prasowych, gdzie ukazywały się ich analizy i komentarze społeczno-polityczno-kulturalne. Najważniejszymi pismami pokolenia „niezłomnych” w Wielkiej Brytanii, we Francji i w USA, poza już wspomnianymi, w czasie drugiej wojny świtowej i po jej zakończeniu, gdzie zaistniały pióra wyodrębnionych w opracowaniu dziennikarzy były: dziennik: „Nowy Dziennik” [Jersey City-New York]; tygodniki: „Lwów i Wilno” [Londyn],  „Orzeł Biały” [Buzułuk- ZSRR, Iran, Irak, Palestyna, Włochy, Belgia, Wielka Brytania – Londyn], „Polska Walcząca. Żołnierz Polski na Obczyźnie” [Paryż, Londyn], „Skrzydła. Wiadomości ze świata. Pismo Żołnierzy Polskich Sił Powietrznych” [Blackpool, Londyn], „Wiadomości Polskie. Polityczne i Literackie” [Paryż], wznowione jako „Wiadomości” [Londyn]; dwutygodnik „Myśl Polska” [Londyn]; miesięczniki: „Bellona” [Londyn], „Horyzonty” [Bruksela, Londyn], „Kultura. Szkice–Opowiadania–Sprawozdania” [Rzym, Paryż],  „Myśl Lotnicza” [Londyn]; kwartalnik „Zeszyty Historyczne” [Paryż] oraz tygodnik/dwutygodnik/miesięcznik – „Nowy Czas” [Londyn].

Na opracowanie składa się: Wstęp, pięć podstawowych rozdziałów,  Zakończenie, Bibliografia, Summary, Indeks osobowy i Nota o autorze.

Jolanta Chwastyk-Kowalczyk, Polskie dziennikarki na emigracji w XX i  XXI wieku, 2021, 304 s., format B5, ISBN 978-83-7133-924-0, cena 63,00 zł

 Książka ukazuje wkład polskich dziennikarek w budowanie przestrzeni kulturalnej rodaków na emigracji. Od czasów wybuchu II wojny światowej do dziś było ich kilkadziesiąt, a każda fala emigracji zapisała się kilkoma nazwiskami wartymi odnotowania i upamiętnienia. Z pokolenia „niezłomnych” niewątpliwie są to: Stefania Kossowska, Maria Danilewicz-Zielińska i  Krystyna Cywińska. Z pokolenia emigracji lat 80. XX wieku, czyli „solidarnościowej”: Regina Wasiak-Taylor, Katarzyna Bzowska-Budd, Anna Witek, Anna Wołek, Krystyna Rees i Teresa Bazarnik. Najtrudniejsze do identyfikacji są polskie dziennikarki poakcesyjne, czyli te przybyłe do Wielkiej Brytanii po maju 2004 roku.

Do opracowania ich szerokiej działalności społecznej – nie tylko dziennikarskiej czy naukowej i literackiej – posłużyły przede wszystkim wywiady, wielokrotne spotkania towarzyskie w różnych okolicznościach i przy rozmaitych okazjach, w tym podczas międzynarodowych konferencji naukowych organizowanych przez Polski Uniwersytet na Obczyźnie w Londynie, odbyte w ciągu kilkunastu lat w Wielkiej Brytanii i w Polsce. Przydatna była także jakościowa analiza zawartości emigracyjnych periodyków, w których zamieszczają swoje artykuły.

Wszystkie opisane postacie łączy jedno – ofiarna działalność na rzecz polskiej diaspory w Wielkiej Brytanii lub w pozostałych części świata. Poprzez łamy prasowe oraz portale społecznościowe czy inne platformy sieciowe, wypowiadały się na różne ważne zagadnienia nurtujące Polaków w nowych krajach osiedlenia na przestrzeni wielu dekad. Poza tym wszystkie uczestniczyły i czynią to nadal w przedsięwzięciach pozaredakcyjnych, które wpisują się w szeroko pojmowaną działalność społeczno-kulturalną polskich emigrantów w krajach osiedlenia.

Publikacja skierowana jest do wszystkich odbiorców interesujących się losami i funkcjonowaniem na różnych obszarach życia społecznego polskiej diaspory na świecie od II wojny światowej po czasy nam współczesne, a w szczególności do medioznawców, socjologów, politologów i historyków.

Przemysław Ciszek, Wszystko dla graczy. Polskie media o grach wideo wczoraj i dziś, 2022, 264 s., format B5, ISBN 978-83-7133-966-0, cena 63,00 zł

 Książka stanowi próbę przekrojowej analizy i opisu mediów traktujących o grach wideo w Polsce w latach 1990-2020. Badany okres obejmuje około 30 lat, w trakcie których na rynku medialnym (zarówno krajowym, jak i globalnym) nastąpiły bardzo duże zmiany. Zakres tematyczny objął: prasę, internet oraz w niewielkim stopniu telewizję. Najszerszym z omawianych mediów był oczywiście internet, w ramach którego działa wiele różnorodnych „podsystemów” zajmujących się grami wideo. Gwałtowny rozwój sieci zmienił oblicze mediów bardziej niż jakikolwiek inny wynalazek od czasów prasy drukarskiej.

Publikacja składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy przedstawia zagadnienia teoretyczne, wyjaśniające czym są gry wideo i jak są definiowane przez różnych badaczy.  Wyjaśniono także koncepcję gier wideo w konwencji nowych mediów. Zdefiniowano kim byli i są obecnie tzw. „gracze”. Znajduje się tu także historia pierwszych czasopism o grach wideo na świecie oraz innych istotnych w tym kontekście mediów.

W rozdziale drugim zaprezentowano początki prasy o grach wideo oraz jej najwcześniejsze dzieje w Polsce. Znaczącą częścią jest zestawienie niemal wszystkich czasopism o grach wideo (lub takich, w których tego typu treść była istotna), ukazujących się w Polsce w latach 1986-2020, a które obecnie nie są już wydawane.

Rozdział trzeci poświęcony jest analizie zawartości oraz analizie porównawczej pod kątem różnic pomiędzy prasą o grach w latach 90. XX wieku a obecnie. Zbadane zostały wydawane obecnie w Polsce czasopisma o grach wideo: „CD-Action”, „PSX Extreme” oraz „Pixel. Każde z nich dokładnie scharakteryzowano pod kątem ich historii, zawartości oraz zmian jakie zachodziły w nich na przestrzeni lat.

Rozdział czwarty otwiera charakterystyka internetu – globalnej sieci, która zmieniła sposób konsumpcji treści medialnych oraz jego użytkowników, którzy obecnie są często współtwórcami treści. Następnie w rozdziale znajduje się typologia treści o grach wideo w internecie, na które składa się bardzo wiele zróżnicowanych przekazów, wyrażonych w kilku formach. Scharakteryzowane zostały tzw. fanziny o grach, a przykładem był polski magazyn internetowy „Gamer.mag”. Zaprezentowana została historia największych w Polsce portali o grach wideo i ich cechy charakterystyczne.

Ostatni rozdział dotyczy treści wideo koncentrujących się na grach cyfrowych. Telewizja wydawała się doskonałym medium do przekazywania informacji o grach wideo, bo można w niej przedstawić rozgrywkę w akcji, tak jak wygląda na ekranie komputera. Zazwyczaj prezentowały recenzje nowych gier, zapowiedzi i publicystykę. Osobnym segmentem były programy, w których widzowie grali w gry za pomocą telefonu. Schyłek popularności programów telewizyjnych o grach pokrywa się z początkiem rozwoju serwisów takich jak YouTube, który stał się głównym sposobem na umieszczanie wideo w sieci. Materiały wideo na temat gier dostępne w sieci są bardzo zróżnicowane. Bardzo dużą grupę stanowią filmy typu let’s play, dzięki którym widzowie mogą dokładnie zobaczyć jak wygląda dana gra. Wiele filmów ma charakter poradnikowy i mają na celu pomoc w zrozumieniu zasad rządzących daną grą lub pomoc w ukończeniu trudniejszych etapów.

Olga Dąbrowska-Cendrowska, Aleksandra Lubczyńska (red.), Czasopiśmiennictwo przeszłość i teraźniejszość, t.3, 2021, 344 s., format B5, ISBN 978-83-7133-908-0, cena 56,70 zł

Trzeci tom wydawnictwa Czasopiśmiennictwo przeszłość i teraźniejszość pod red. Olgi Dąbrowskiej-Cendrowskiej i Aleksandry Lubczyńskiej jest rezultatem badań pracowników Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz studentów kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna. Zawiera różnorodne teksty podzielone chronologicznie w trzech działach. Pierwszy dotyczy historii czasopism, drugi tematów związanych z aktualnym rynkiem prasy, trzeci zaś zawiera publikacje studentów zajmujących się polskimi i zagranicznymi czasopismami.

Różnorodność tematyczna artykułów zamieszczonych w tomie określa środowisko medioznawców związanych z Uniwersytetem Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Spis treści

WSTĘP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

CZĘŚĆ I – PRZESZŁOŚĆ

DANUTA HOMBEK, Początki prasowych usług reklamowych i ogłoszeniowych w Polsce. Prasa informacyjna . . .  . . 15

IZABELA KRASIŃSKA, Ręce przy pracy, serce przy Bogu. „Głos Dziewcząt Polskich” (1929–1934) . . . . .. . . . . . . . . 31

MONIKA OLCZAK-KARDAS, Czasopismo „Obrona Kultury” 1938–1939 (analiza zawartości) . . . . . . . 53

RENATA PIASECKA-STRZELEC, Źródła informacji ujawniane na łamach prasy „gadzinowej” w świetle periodyku „Nowy Czas”(1939–1943) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .    75

JOLANTA CHWASTYK-KOWALCZYK, Pokolenie „niezłomnych” jako kustosz idei Józefa Piłsudskiego na obczyźnie w polskiej prasie emigracyjnej oraz instytucjach badawczych. Wybrane przykłady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

JUDYTA EWA PERCZAK, Poradnik dobrej roboty: miesięcznik „Reklama” . . . . . . . . . . . . . . . . . . .            123

CZĘŚĆ II – TERAŹNIEJSZOŚĆ

ALEKSANDRA LUBCZYŃSKA, Aparat prasowy środowisk narodowych w Polsce w latach 1989–2001 . . ….     143

OLGA DĄBROWSKA-CENDROWSKA, Magazyny typu people na polskim rynku medialnym w latach 1997–2019. Próba diagnozy segmentu prasowego . . . . . . . . . . . . . .179

PRZEMYSŁAW CISZEK, Lifestylowe magazyny dla mężczyzn w Polsce. Charakterystyka segmentu i sytuacja na rynku . . .. . . . 197

NATALIA WALKOWIAK, Prasa adresowana do kobiet we Francji i w Hiszpanii w latach 2000–2019. Diagnoza rynku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .211

TOMASZ MIELCZAREK, Polskie gazety w drugiej dekadzie XXI wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .227

JOLANTA DZIERŻYŃSKA-MIELCZAREK, Status ekonomiczny dziennikarzy. Praca i płaca . . . . . . . . . . . . . . . . . . .245

CZĘŚĆ III – SEKCJA STUDENCKA

WERONIKA SAŁEK, Gdy współczesność spotyka się ze staromodnością. Obraz kobiety w brytyjskiej „the lady” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263

JULIA KRZYŻANOWSKA, Magazyn „Kawaii”. Próba monografii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293

LUIZA WIECZOREK, Czasopisma tworzone przez studentów i dla studentów w Instytucie Dziennikarstwa i Informacji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach w latach 2006–2019 . . . . . .. . . . 313

NOTY O AUTORACH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337

Olga Dąbrowska-Cendrowska, Aleksandra Lubczyńska (red.),  Czasopiśmiennictwo. Przeszłość i teraźniejszość, t. 4, 2022,  258 s.,  format B5, ISBN 978-83-7133-967-7, cena 46,20 zł

 W czwartym tomie wydawnictwa Czasopiśmiennictwo. Przeszłość i teraźniejszość autorzy – pracownicy Katedry Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, każdy w zakresie swoich zainteresowań badawczych – próbują odpowiedzieć na pytania: po pierwsze – o kondycję prasy w zmieniającej się rzeczywistości medialnej, po drugie – o jej znaczenie w życiu społeczeństwa, będącego jej odbiorcą. Badacze mają nadzieję, że ich ustalenia zaciekawią duże grono osób zainteresowanych dziejami prasy i warunkami jej funkcjonowania w czasach współczesnych.

Spis treści

WSTĘP 7

DANUTA HOMBEK, Sylwetki uczonych i polityków w „Pamiętniku Politycznym i Historycznym” Piotra Świtkowskiego 11

RENATA PIASECKA-STRZELEC, Namiastka oferty kulturalnej pisma gadzinowego „Nowy Czas” w latach 1939–1943 27

JOLANTA CHWASTYK-KOWALCZYK, Dziennikarskie peregrynacje Prezes Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie Reginy Wasiak-Taylor 67

PRZEMYSŁAW CISZEK, Specyfika reklam w czasopismach „Bajtek” i „Komputer” w latach 1986–1989 95

JOANNA NOWAK, Czasopismo branżowe, popularnonaukowe czy korporacyjne? Część 1: „Złotnik – Zegarmistrz” (1987–1989) i jego twórcy 111

JUDYTA EWA PERCZAK, „Wróżko”, jak żyć? Ewolucja stylów i dróg życiowych propagowanych na łamach prasy kobiecej na przykładzie prasy ezoterycznej i luksusowej 153

MONIKA OLCZAK-KARDAS, Wydawnictwa ciągłe w ofercie Kieleckiej Aukcji Antykwarycznej w latach 1991–2008 183

JOLANTA DZIERŻYŃSKA-MIELCZAREK, Wydawcy tygodników opinii w drugiej dekadzie XXI wieku. Analiza sytuacji finansowej 203

TOMASZ MIELCZAREK, Współczesne polskie gazety regionalne 221

WERONIKA SAŁEK, Prasa kobieca w Wielkiej Brytanii – próba typologii 239

NOTY O AUTORACH 253

Olga Dąbrowska-Cendrowska, Aleksandra Lubczyńska (red),  Czasopiśmiennictwo. Przeszłość i teraźniejszość, t. 5, 2023,  198 s.,  format B5, ISBN 978-83-67580-51-9 (druk), 978-83-67580-68-7 (wersja elektroniczna), cena 37,80 zł

 Tom 5 pracy zbiorowej „Czasopiśmiennictwo – przeszłość i teraźniejszość” stanowi kontynuację czterech poprzednich tomów, które ukazały się w latach 2019-2022 w Wydawnictwie UJK. Niniejsze opracowanie zawiera ustalenia badawcze związane z funkcjonowaniem mediów w Polsce, dokonane przez autorów poszczególnych części i pozostające w obszarze ich indywidualnych zainteresowań badawczych. Autorzy zwracają szczególną uwagę na rolę prasy w różnych okresach i w różnych warunkach polityczno-społeczno-kulturowych, dotykając różnorodnych problemów współczesnego czasopiśmiennictwa, zasługujących na analizy badawcze, przyczyniając się tym samym do tworzenia kompletnego spojrzenia na pejzaż czasopism.

 Spis treści

Listy gratulacyjne dla Profesor Danuty Hombek . . .. 7

WSTĘP . . . . . . .. 11

OLGA DĄBROWSKA-CENDROWSKA, ALEKSANDRA LUBCZYŃSKA

Profesor Danucie Hombek z okazji 45-lecia pracy naukowej . . . . . . . . . _15

MICHAŁ JAS

Mistrz i uczeń. O historii, która wydarzyła się naprawdę . . . . . . . . . . . . _25

IZABELA KRASIŃSKA

„Kółko Domowe” (1861–1868) – pismo poświęcone polskim rodzinom.

Zarys monograficzny . . . . . . .  . . _27

MONIKA OLCZAK-KARDAS

Książka i prasa na łamach czasopisma „Pani” (1922–1925) . . . . . . . . . . _41

RENATA PIASECKA-STRZELEC

Kraj walczy. „Agencja Prasowa” – pismo agencyjne Biura Informacji

i Propagandy Komendy Głównej ZWZ–AK (1940–1945) . . . . . . . . . . . _63

TOMASZ CHRZĄSTEK

Magazyn „Na Fali 101,4” jako przykład czasopiśmiennictwa

radiowego . . . .. . . . . _83

TOMASZ MIELCZAREK

Etos czy biznes. Kryzysowe dylematy „Gazety Wyborczej” . . . . . . . . . . . .         95

JOLANTA DZIERŻYŃSKA-MIELCZAREK

Nowe źródła finansowania prasy . . . . . . . . _113

JOLANTA KĘPA-MĘTRAK

Kilka refleksji medioznawcy o kondycji i postrzeganiu prasy lokalnej . . . _123

NATALIA WALKOWIAK

Komunikowanie o zdrowiu w prasie kobiecej w Polsce w 2020 roku.

Wstęp do badań . . . . .  . . . . . _141

JUDYTA EWA PERCZAK

Ewolucja treści miesięcznika „Wróżka” w latach 2015–2022 . . . . . . . . . . _157

DARIA MALICKA

Tablice ogłoszeń czy miejsce dialogu? O rodzajach i skuteczności

komunikacji wybranych jednostek samorządu terytorialnego

województwa świętokrzyskiego na portalu społecznościowym Facebook 173

NOTY O AUTORACH . .  . . . . . . . . 191

Jolanta Kępa-Mętrak, Przemysław Ciszek red., Polski system medialny w procesie zmian, t. 1, 2021, 364 s., ISBN 978-83-7133-925-7, PDF publikacji pobierz plik

Niniejsza  monografia przedstawia zagadnienia dotyczące współczesnych mediów i zjawisk z nimi związanych, takich jak kryzys mediów papierowych czy funkcjonowanie radia w internecie. Autorzy w artykułach szukają odpowiedzi na pytania o wpływ nowych technologii na system medialny, o przeobrażenia zachodzące w prasie, radiu i telewizji, o rolę mediów społecznościowych w polityce i w kształtowaniu opinii publicznej. Publikacja składa się z trzech części: Media stare i nowe, Nadawcy i ich przekazy oraz Komunikowanie w nowym stylu. Część pierwsza skupia się na samych mediach – starych, czyli prasie, radiu, filmie, oraz nowych, rozwijających się dzięki internetowi mediach społecznościowych. Polski system medialny dotyka także kwestii roli mediów w sytuacjach kryzysowych oraz zawodu dziennikarskiego, profesjonalizmu twórców, kontentu mediów (część druga). W dysertacji na temat nowoczesnych mediów nie mogło zabraknąć rozważań o portalach: Facebooku, Twitterze i YouTubie, a także takich nowych zawodach, jak influencer i youtuber. W części trzeciej pojawiły się również zagadnienia popularności tzw. patocelebrytów, gier wideo, kanałów sportowych. Zbiór zamyka podrozdział przedstawiający proces uruchamiania i działania Child Alert – systemu medialnego mającego na celu odszukanie zaginionego dziecka.

Jolanta Kępa-Mętrak, Przemysław Ciszek red., Polski system medialny w procesie zmian, t. 2, 2022, 166 s., ISBN 978-83-7133-974-5, PDF publikacji pobierz plik

Polski system medialny w procesie zmian t. 2 to wieloautorska monografia, obejmująca wieloaspektowo wybrane zagadnienia systemu medialnego. Układ treści jest logiczny, od ogółu do szczegółu. Część pierwsza – Polski system medialny i jego konteksty – oraz druga – Media (nie)tradycyjne – dotyczą bezpośrednio zmian zachodzących w polskich mediach. Zawierają teksty odnoszące się do prasy, radia oraz telewizji, a także mediów społecznościowych. Część trzecia – Medialny świat wokół gier wideo – odbiega nieco od nich. Obejmuje tematy związane z elektroniczną rozrywką i mediami, które zajmują się tą kwestią. Zawartość tomu doskonale wpisuje się w dorobek dyscypliny nauki o komunikacji społecznej i mediach, potwierdzając z jednej strony jej zróżnicowanie, z drugiej spójność. Prezentowane artykuły mogą być bowiem w szczegółach traktowane jako odrębne tematycznie, ale w całości się uzupełniają i znakomicie obrazują zmiany zachodzące w polskim systemie medialnym na progu drugiej dekady XXI wieku.

Tomasz Mielczarek, Medioznawstwo polskie. Ludzie – instytucje – nauka, 2021, 262 s., format A5,  ISBN 978-83-7133-911-0, cena 42,00 zł

Przedmiotem niniejszej publikacji jest rozwój polskiej odmiany dyscypliny naukowej określanej medioznawstwem. W węższym znaczeniu tego pojęcia przez medioznawstwo rozumiemy naukę badającą funkcjonowanie mediów masowych. W ujęciu szerszym za medioznawstwo uznaje się naukę o komunikowaniu medialnym, czyli komunikację prowadzoną przy pomocy urządzeń technicznych – środków komunikowania masowego. Medioznawstwo wywodzi się z prasoznawstwa. Jak to zdefiniowano w specjalistycznych słownikach, pod tą tradycyjną polską nazwą kryje się „nauka o tworzeniu, zawartości, przekazywaniu i odbiorze prasy (we wszystkich jej aspektach) i publikacji prasopodobnych (radiowych, telewizyjnych). Czasami prasoznawstwo interpretowane jest szeroko jako wiedza o komunikowaniu masowym”. Autor niniejszej publikacji doszedł do wniosku, że polskie medioznawstwo ma swój symboliczny początek w ostatnich latach XVIII wieku. W kolejnym stuleciu media były przedmiotem licznych badań prowadzonych przez reprezentantów starszych nauk humanistycznych i społecznych. Polskie medioznawstwo, przechodząc przez okres deskryptywny i kumulatywny, pierwszy swój paradygmat wypracowało w latach sześćdziesiątych XX wieku. W kolejnej dekadzie paradygmat ten zaczął dotyczyć nie tylko mediów, lecz także komunikacji społecznej. Uzyskany materiał podzielony został na pięć rozdziałów. Przyjęty układ pracy nawiązuje do koncepcji teoretycznych Thomasa Kuhna oraz Roberta Mertona. Dwa pierwsze rozdziały mają charakter wprowadzający. Dla uniknięcia zbędnych powtórzeń w dalszych fragmentach tekstu zebrano w nich najistotniejsze informacje dotyczące rozwoju mediów oraz światowego medioznawstwa. Kolejne trzy rozdziały prezentują rozwój polskich nauk o mediach. Cezury czasowe odzwierciedlają przeobrażenia tej nauki, dlatego tylko w niewielkim stopniu korespondują z klasyczną periodyzacją najnowszych dziejów Polski przyjmowaną przez historyków. Nie znaczy to jednakże, że medioznawstwo rozwijało się w oderwaniu od otaczającej je rzeczywistości. Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 roku, kolejne kryzysy wybuchające w PRL, diametralne zmiany społeczno-ekonomiczne zapoczątkowane w 1989 roku determinowały losy uczonych, przekładały się na sposoby finasowania instytucji, a zatem przyczyniały się do rozwoju lub atrofii polskiego medioznawstwa. Praca ma charakter przeglądowy i adresowana jest przede wszystkim do studentów interesujących się medioznawstwem i komunikacją społeczną. Jej czytelnikami mogą być także czynni zawodowo ludzie mediów oraz uczeni zajmujący się szeroko pojmowanymi naukami humanistycznymi i społecznymi.

Tomasz Mielczarek, Polski system medialny. Szkice do portretu, 2024, 210 s., format B5, ISBN 978-83-67580-98-4 (druk), ISBN 978-83-67580-99-1 (wersja elektroniczna), cena 50,40 zł

W publikacji przeanalizowano wybrane aspekty funkcjonowania polskiego systemu medialnego. Ramy chronologiczne opracowania obejmują lata 2013-2023. Skoncentrowano uwagę na zjawiskach, które były najbardziej istotne dla ewolucji całego systemu: współzależności pomiędzy systemem politycznym i systemem medialnym; wpływie pandemii na komunikację społeczną i dziennikarstwo; atrofii klasycznej drukowanej prasy; recepcji treści telewizyjnych.

Autor doszedł do wniosku, że w minionej dekadzie klasyczne media masowe traciły na znaczeniu. Stymulowały to trzy grupy czynników: cyfryzacja mediów i przekazów medialnych, która znacznie przyspieszyła w czasie pandemii; powolna koncentracja mediów; ingerencje różnych podmiotów władzy w zakresie właścicielskim, legislacyjnym oraz budząca poważne wątpliwości praktyka funkcjonowania organów regulacyjnych.

W poszczególnych elementach systemu medialnego zmiany zachodziły z różną dynamiką. Ich szczególnie niebezpieczne symptomy uwidoczniły się zwłaszcza w segmencie prasy. W przypadku radiofonii mieliśmy do czynienia ze stagnacją. Oglądanie telewizji okazało się najpopularniejszą formą korzystania z mediów w Polsce. Wykształcił się dwoisty sposób jej oglądania. Telewizją linearną interesowali się starsi widzowie, uwagę młodszego audytorium przykuwały platformy strumieniowe.

Ewolucję środowiska dziennikarskiego warunkowały przede wszystkim cyfryzacja i czynniki polityczne. Cyfryzacja zmuszała współczesnych dziennikarzy do zróżnicowania warsztatu zawodowego, ale jej negatywną konsekwencją okazała się tabloidyzacja kreowanych treści i ograniczenie zakresu niezbędnych prac redakcyjnych.

Pogłębił się paralelizm polityczny dotykający polskie media. Szczególnie niepokojące okazało się ograniczenie dziennikarzom dostępu do informacji publicznej oraz incydentalne przypadki stosowania wobec nich fizycznej przemocy.

Judyta Ewa Perczak, Zanim pojawił się Always. Reklama w Telewizji Polskiej w latach 1957–1989, 2021, 194 s., ISBN 978-83-7133-912-7, cena 37,80 zł

Celem publikacji jest ukazanie działalności reklamowej Telewizji Polskiej w latach PRL. Politycznie były to czasy trudne dla reklamy, ponieważ socjalizm wykluczał konkurencję we wszystkich sektorach gospodarki (przemysł, usługi, handel), a konkurencja jest podstawą i siłą napędową reklamy. Ponadto hegemonia własności państwowej w przemyśle i handlu oraz centralne planowanie produkcji i zbytu również nie sprzyjały rozwojowi działalności promocyjnej. Zależność polityczna od ZSRR sprawiała, że stosunek władz polskich do reklamy był wiernym odzwierciedleniem sytuacji radzieckiej, zatem jej rozwój był możliwy tylko wówczas, kiedy w ZSRR na to przyzwalano. Dlatego polska reklama bardzo mocno wyhamowała w latach 1948–1955, by następnie wejść w nowy etap rozwoju – okres reklamy socjalistycznej. Książka składa się z trzech rozdziałów. Pierwszy prezentuje historię Telewizji Polskiej z trzech punktów widzenia: rozwoju technicznego, stosunku społeczeństwa do nowego medium i rozwoju oferty programowej. Przedstawienie tych informacji miało na celu pokazanie, że telewizja praktycznie od początku istnienia miała szansę stać się bardzo ważnym, a z czasem nawet najważniejszym medium dla reklamodawców. Rozdział drugi przybliża zasady działania gospodarki i reklamy socjalistycznej, a w drugiej części analizuje ciągle zmieniającą się strukturę i zasady działania komórki reklamowej Radiokomitetu. Przedstawia też jej finanse. Rozdział trzeci to omówienie form reklamy stosowanych w telewizji, ich jakości, podmiotów i przedmiotów reklamy oraz ilości czasu poświęcanego na działalność promocyjną w telewizji. Pracę uzupełnia Aneks oraz Bibliografia. Tematyka publikacji może być interesująca zarówno dla historyków, medioznawców jak i naukowców zajmujących się  działalnością reklamową Telewizji Polskiej w ustroju socjalistycznym.  Ponadto może mieć wartość nie tylko dla uzupełnienia historii samej telewizji, ale także w celu poszerzenia wiedzy o sposobach oddziaływania propagandowego na odbiorców (propaganda często przenikała się wówczas z reklamą), na pewno także jako uzupełnienie do historii gospodarki oraz historii życia społecznego.